تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 342

ص:355

4-علم رجال

اخباریان همه روایات کتب اربعه را مقطوع الصدور و بی نیاز از بررسی های سندی می دانند؛در نتیجه علم رجال را مفید نمی دانند و تقسیم اخبار به چهار قسم را باطل می دانند؛اما اصولیان همه روایات را محتاج بررسی سندی می دانند؛حتی روایات کتب اربعه.

5-اجماع

اخباریان به اجماع در جایگاه یکی از منابع فقه اعتقادی ندارند؛اما اصولیان از اجماع معنای صحیحی قصد می کنند که به سنت بر می گردد.

6-عقل

اخباریان دلیل عقل را منکرند.استرآبادی ادراکات عقلی را به دو دسته تقسیم کرده:ادراکات قریب به حس مانند حساب و هندسه و این قسم را قابل اعتماد می داند؛ادراکات بعید از حس؛مانند حکمت،کلام و اصول فقه و این دسته از ادراکات عقلی را قابل اعتماد نمی داند؛در حسن قبح عقلی هم مانند اشاعره معتقدند که حسن و قبح عقلی نداریم و این امور را از بیان شارع می فهمیم؛اما اصولیان دلیل عقلی قطعی را حجت می دانند و معتقد به حسن و قبح عقلی هستند.در اصول عملیه اصولیان به برائت عمل می کنند؛ولی اخباریان احتیاط می کنند.

اخباریان تندرو و میانه رو

اشاره

اخباریان به دو دسته تقسیم می شود:تندرو و میانه رو.

1-اخباریان تندرو

استرآبادی و شیخ عبدالله بن صالح بحرانی سماهیجی(م 1135)صاحب