تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 36

ص:49

1- (1) .رجال کشی،ص180.ابو محمد عبدالله بن ابی یعفور عبدی(131)عالمی از فقهای کوفه است که بر فقه و قرائت چیرگی داشته و گرد آورنده یکی از اصول متقدم امامیه است که مورد استفاده در تدوین من لایحضره الفقیه بوده است(رجال نجاشی،ص213).
2- (2) .ابو سعید ابان بن تغلب بن ریاح جریری کندی(141ق)فقیه نامدار کوفه است که افزون بر فقه در قرائت و ادب نیز برجسته بوده است.در روایتی آمده که ابان از امام صادق سی هزار حدیث نقل کرده است.(رجال برقی،ص9 و 16؛الفهرست،ص17؛رجال نجاشی،ص10 و 12).در جلالت قدر ابان همین کافی است که امام باقر*امر فرمود تا در مسجد بنشیند و فتوا بدهد(الفهرست،ص17 و رجال نجاشی،ص10).
3- (3) .از فقیهان کوفی و از معدود یاران امام باقر بود در قیام زید شرکت جست و پس از شکست قیام به دست یوسف بن عمر دستگیر شد و دستش قطع گردید.(رجال کشی،ص360).سلیمان نویسنده کتابی نامبوب در حدیث اهل بیت بود که جزو منابع من لایحضره الفقیه است(ابن بابویه،مشیخه،ص 30).
4- (4) .ابو الفضل سدیر بن حکیم بن صهیب صیرفی فقیهی کوفی از یاران امام باقر و امام صادق است.سدیر در جریان های سیاسی اواخر عصر اموی درگیر بوده و چندی به زندان افتاده است.(رجال کشی،ص210).
5- (5) .این تئوری را دکتر پاکتچی در اثر چاپ نشده ای با عنوان«تاریخ فقه امامیه»ارائه داده اند که با تلخیص و بازسازی تقدیم می گردد.

جعفر احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی و تعدادی از شاگردان این بزرگواران جای گرفته اند و جریان سوم طیف«معتدلی»هستند در مقام حد وسط میان دو جریان قبل به شمار می آیند و از شخصیت های برجسته این جریان می توان از صفوان بن یحیی و ابن ابی عمیر یاد کرد.و ما در این قسمت درباره شخصیت ها و گرایش های فقهی هر یک از سه جریان به طور مختصر بحث می کنیم.

1-جریان عقل گرا

الف)ابومحمد هشام بن حکم کندی(187ق)

اشاره

-1

در میان شاگردان امام صادق علیه السلام به چهره ای متکلم شناخته شده بود و خاطرات شیرینی از مناظرات او به یادها مانده است.هشام بن حکم پیش از گرویدن به مذهب امامیه بر مذهب جهم بن صفوان بوده است.و پس از آشنایی با امام صادق علیه السلام و تعالیم ایشان،به دست آن حضرت هدایت یافته و به مذهب امامیه گرویده است و در شمار یاران خاص آن حضرت در آمده است. (2)یکی از فعالیت تبلیغی هشام بن حکم تبیین نظریه امامت و دفاع از حریم آن بوده است.اندیشه های فقهی هشام در هاله ای از ابهام قرار دارد و با توجه به بعضی شواهد و اسناد چند نکته ذیل را در باب اندیشه های فقهی و اصولی آن بزرگوار می توان عرضه کرد:

-وی کتاب خدا را معیاری برای تشخیص صحت حدیث یاد کرده است. (3)