تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 370

ص:383

1- (1) .فرائد الاصول ج2،ص543.
2- (2) .مستفیض خبری است که روات آن در هر طبقه بیش از سه نفر باشند؛ولی به حد تواتر نرسیده باشد.
3- (3) .فرائد الاصول،ج2،ص563.

ایشان استصحاب را تنها در مورد نخست جاری می داند.جایی که مستصحب،به طور قطع قابلیت و اقتضای بقا داشته باشد و شک در رافع باشد،مانند وضو؛زیرا مادامی که رافع و ناقضی از قبیل خواب و...برای وضو پدید نیاید،برای همیشه قابلیت طهارت دارد.

شیخ،دلیل خود را این گونه ذکر می کند:

همه مواردی که شک در بقای حکم سابق،ناشی از وجود رافع می باشد،جست وجو کردیم،از آغاز تا انتهای فقه،موردی این چنین،نیافتیم؛مگر آن که شارع به بقای آن حکم کرده است...و انصاف اقتضا می کند که این چنین استقرایی،قطع آور باشد. (1)

سوم)تنبیهات استصحاب

شیخ انصاری مسائلی را که درباره«اصل استصحاب»شایسته طرح است و به روشن شدن زوایای آن کمک می کند،با عنوان«تنبیهات»مطرح کرد.این مسائل دوازده گانه،مورد توجه اصولیان قرار گرفت و جایگاهی بلند یافت.سبب آن دو چیز بود:

-بیشتر این مسائل،در فقه کارآیی داشت؛

-در آنها،دقت ها و ظرافت های اصولی به کار رفته بود.

از این روی،پس از وی،این مسائل به نام«تنبیهات استصحاب»در میان اصولیان شهرت یافت. (2)

3-اشاره به تاریخ پیدایش مسائل

آگاهی از پیدایش مسائل و شناخت مراحل تطور یک علم،در سهولت فهم و