کتابخانه بالقرآن

تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 427

صفحه 427

ص:440

1- (1) .بعضی از نویسندگان،نظریه های فقیهان معاصر را نه(9)نظریه می دانند،(نظریه های دولت در فقه شیعه).با تأمل در نظریه هایی که این نویسنده بیان کرده،روشن می شود که بعضی از آنها از تخیل یا عدم درک صحیح مطلب سرچشمه گرفته و نظریه های فقیهانی که طرفدار آن نظریه معرفی شده اند،با آن نظریه سازگار نیست؛مانند نظریه سلطنت مشروعه و بعضی از آنها از حوزه ولایت فقیه خارج است؛مانند نظریه وکالت مالکان شخصی مشاع و بعضی دیگر نیز در یک دیگر تداخل دارند و در یک عنوان جمع پذیر هستند؛مانند نظریه هایی که در عنوان«ولایت انتصابی فقیهان»جای می گیرند یا نظریه هایی که در عنوان«ولایت انتخابی»می توان جای داد؛ازاین رو،همه نظریه ها در سه نظریه فوق قابل جمع هستند.

1-ولایت عامه فقیه

اشاره

همه فقیهان طرفدار نصب فقیه که حوزه اختیارات فقیه را بیشتر از امور حسبیه می دانند را در دیدگاه اول جای می دهیم.گرچه این دسته از فقیهان در قلمرو اختیارات ولی فقیه دیدگاه یکسانی ندارند.

الف)سید محمد حسین بروجردی رحمه الله

یکی از طرفداران«نظریه نصب»آیت الله بروجردی رحمه الله است.این فقیه فرزانه روایات ولایت فقیه را با توجه به روح قوانین اسلام و نقش ولی فقیه در اجرای احکام شرع تحلیل و برای درک بهتر روایات مربوط به ولایت فقیه به ویژه مقبوله عمر بن حنظله چهار مقدمه را تنظیم کرده است.

1.در هر جامعه ای کارهایی هست که از قلمرو وظایف فردی خارج است و از وظایف رهبری و حکومت است؛

2.اسلام دینی سیاسی-اجتماعی است که احکام آن در عبادت های شرعی خلاصه نمی شود؛بلکه بیشتر احکام شرع درباره کشورداری،تنظیم جامعه و تأمین امنیت فرد و اجتماع است؛

3.در اسلام وظایف سیاسی از احکام عبادی جدا نیست و مردان دین از مردان سیاست جدا نیستند؛

4.زعامت مسلمانان پس از پیامبر صلی الله علیه و آله از حقوق امامان دوازده گانه است.

با توجه به مقدمات چهارگانه ای که گذشته،از آن جا که این امور در همه