تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 430

ص:443

فعلاً ثابت است و این که به چه صورتی این ولایت اتفاق افتاده است،مهم نیست؛ضمن اینکه از دو جای توقیع شریف نصب فقیهان استفاده می شود یکی از«حوادث واقعه»و دیگری«فانهم حجتی علیکم».

پایان بخش مباحث مربوط به ولایت فقیه از سوی این فقیه شهید بحث شرایط حاکم اسلامی است.این شهید فرزانه سه شرط اساسی«فقاهت»،«عدالت»،«سیاستمداری و مدیریت و آگاهی به زمان»را از شرایط حاکم اسلامی دانسته و بر هر یک استدلال کرده و در شرط فقاهت افزون بر اجتهاد در فروع،اجتهاد در اصول را نیز معتبر دانسته است و در بحث شرط عدالت این ادعا را که فسق شخصی با عدالت در مسائل نوعی و اجتماعی قابل جمع است را به شدت رد کرده و شرط بصیرت،سیاستمداری و مدیریت را بدون شبهه در ولی فقیه لازم دانسته است؛با این توجیه که اگر فقیه این شرط را نداشته باشد،مذهب و دین به ناتوانا در اداره جامعه متهم و این امر باعث انحراف مردم از مسیر حق می شود و آن چه باعث اتهام دین یا انحراف شود،به حکم عقل جایز نیست؛افزون بر این که قدر متیقن از کسی که از اصل عدم ولایت خارج شده،فقیه عادل سیاستمدار مدیر ومدبر است؛وانگهی عقلای عالم هم کسی را که مدیر و سیاستمدار نیست،در رأس حکومت قرار نمی دهند و شرع مقدس کاری بر خلاف فهم عرفی و بنای عقلا در این امور عقلایی انجام نمی دهد. (1)

ج)سید محمدرضا گلپایگانی رحمه الله

دیدگاه آیت الله گلپایگانی رحمه الله در ولایت فقیه از کتاب الهدایه الی من له الولایه نقل شده است.نظر ایشان را در چند اصل زیر می توان خلاصه کرد: