تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 45

ص:58

1- (1) .المعتبر،ص7.
2- (2) .رجال کشی،ص112.
3- (3) .گفته شده به نظر امام عسکری*رسیده و مورد تأیید آن حضرت قرار گرفته است(رجال کشی،ص538).
4- (4) .الفهرست طوسی،ص122.
5- (5) .یک نسخه از کتاب در اختیار کلینی بوده و در کافی در مباحث ارث به طور گسترده از آن نقل کرده است.(کافی،ج7،ص988).
6- (6) .الفهرست طوسی،ص124.

کتابی نیز در علم اصول با عنوان«رساله اجتماع الأمر و النهی»به او نسبت داده شده است. (1)

2-جریان حدیث گرا

الف)هشام بن سالم

ابو محمد هشام بن سالم جوالیقی از مهم ترین رجال امامیه در سده دوم هجری است که شخصیت او بیشتر به متکلم بودن شناخته شده است؛اما در جهت گیری های مذهب امامیه نقش تعیین کننده ای دارد.وی در شمار اصحاب کوفی امام جعفر صادق علیه السلام بود.پس از آن حضرت به جرگه یاران امام موسی کاظم علیه السلام پیوست. (2)در سده دوم هجری،گروهی از امامیان پیرو هشام بن سالم،با عنوان«جوالیقیه»شهرت یافته بودند. (3)از عنوان کتاب عبد الله بن جعفر حمیری استفاده می شود که هشام بن سالم با هشام بن حکم در موضوعاتی چند از جمله مبحث بهشت و دوزخ و ارواح در مباحث کلامی و در مبحث حدیثین مختلفین و قیاس در مباحث فقهی اختلاف مبنایی داشته اند. (4)بر خلاف هشام بن حکم،هشام بن سالم در نگاهی خوش بینانه به راویان حدیث،با مطرح کردن این مبنا که اختلافات موجود در میان روایات بیشتر ناشی از تقیه بوده،فلسفه دیگری برای اختلاف احادیث عرضه کرده و به طبع راه دیگری برای رفع این اختلاف در نظر داشته است و هم چنین در مسئله قیاس با هشام بن حکم اختلاف آشکاری داشته