تاریخ علم اصول و فقه در شیعه صفحه 80

ص:93

رفته است که وی به فتوای غریب گراییده و بر آن است که بر انسان نابالغ به طور کلی نماز میت خوانده نمی شود. (1)و (2)

ب)ابن جنید اسکافی

اشاره

در نیمه دوم سده چهارم هجری،در محافل فقهی امامیه،ابن جنید اسکافی شخصیتی استثنایی است که با حجت شمردن قیاس و اتخاذ روشی نزدیک به روش های اصحاب رأی،نظام فقهی-اصولی کاملا متفاوتی را عرضه کرد که به سختی می توان در جست و جو از پیشینه،آن را با مکتبی به خصوص در میان مکاتب امامیه پیوسته دانست.با این حال،باید در مقام مطلبی اساسی در تحلیل شخصیت ابن جنید،این نکته را ملحوظ داشت که او در طی زندگی علمی خود،همواره سعی داشته تا ریشه های افکار غریبش را در تاریخ مذهب امامیه جست و جو کند و خود را احیا کننده اندیشه های ناب سلف امامیه به شمار آورد.

ابن جنید گرچه در کنار دانش فقه،به کلام و حدیث نیز اهتمام داشته،جنبه بارز شخصیت علمی وی در فقه اجتهادی اوست. (3)گفتنی است که تعالیم ابن جنید به رغم بی عنایتی عراقیان نسبت به آن،در خراسان-که حوزه نفوذ تعالیم فضل بن شاذان بوده-دست کم در زمان حیاتش از پذیرش ویژه ای برخوردار بوده است. (4)

گذری بر زندگی و شخصیت علمی ابن جنید

ابو علی محمد بن احمد کاتب اسکافی،فقیه و متکلم امامی سده چهارم قمری،فردی برخاسته از خاندان بنی جنید بود که در اسکاف از نواحی نهروان،