تفاوت دیه زن و مرد از دیدگاه مذاهب اسلامی صفحه 176

ص:184

ب) تفاوت های روحی و روانی

زن و مرد به لحاظ روحی و روانی نیز خصوصیات متفاوتی دارند: یکم. اینکه زن بیشتر از مرد، تحت تأثیر عواطف و احساسات قرار می گیرد و این احساسات، نوعاً بر عقل آنان غلبه می کند؛ ولی در مرد، نوعاً تعقل بر احساسات غلبه دارد. این با وظایفی که هر کدام در نظام آفرینش به عهده دارند متناسب است؛ زیرا زن با نقش همسری و نقش خطیر مادری در جامعه، نیازمند عاطفه و احساسات بیشتری است و این لطافت در احساسات، با ظرافت جسمی او نیز همبستگی تام دارد. مرد برای تحصیل معاش و مبارزه و جهاد در میدان های جنگ، جهت غلبه بر مشکلات به نیروی تعقل و تفکر و دوراندیشی نیاز بیشتری دارد.

دوم. اینکه مردان بیشتر دارای حالت تهاجمی اند و در مقابل دیگران، از قدرت و زور استفاده می کنند؛ اما زنان با استفاده از خواهش و ظرافت، غالباً از توسل به خشونت با دیگران پرهیز می کنند.

شهید مطهری درباره تفاوت های روحی زن می گوید:

زن در علوم استدلالی و مسائل خشک عقلانی، به پای مرد نمی رسد؛ ولی در ادبیات و نقاشی و سائر مسائل که باذوق و احساسات مربوط است، دست کمی از مرد ندارد.(1)

با توجه به این بحث، روشن شد که زن و مرد در کسب ارزش های معنوی و انسانی، در اصل خلقت و در استحقاق پاداش و کیفرهای اخروی با هم مساوی اند و فقط در بعد جسمی و روحی با هم تفاوت هایی دارند که آن هم بیانگر ضعف و نقصان یکی و کمال دیگری نیست؛ بلکه وجود این تفاوت ها در واقع یکی از عجیب ترین