- سخن ناشر 1
- 1- مفهوم دیه 8
- مفهوم شناسی 8
- 2- مفهوم ارش 11
- 3- مفهوم حکومت 13
- 4- معیار تعیین ارش و حکومت 14
- 1- عصر جاهلیت 16
- 2- حقوق روم 17
- 5- حقوق آنگولاساکسون 20
- 4- آیین مسیحیت 20
- 6- دین اسلام 21
- اشاره 22
- ماهیت دیه 22
- 2- دیه ماهیت خسارت دارد 25
- 3- دیه ماهیت دو گانه اعم از خسارت و مجازات دارد 26
- ثمره عملی بحث ماهیت دیه 28
- نتیجه بحث ماهیت دیه 29
- اشاره 32
- اشاره 33
- 2- انواع جنایت 33
- الف) جنایت عمد محض 34
- ب) جنایت شبه عمد 38
- ج) جنایت خطائی محض 41
- الف) مقدار دیه مرد مسلمان 43
- یکم) دیدگاه فقهای امامیه 43
- اشاره 43
- دوم) دیدگاه مذاهب اهل سنت 50
- ب) مقدار دیه زن مسلمان 53
- اشاره 55
- الف) اقوال و نظرات قائلین به نصف بودن دیه زنان 55
- اشاره 55
- بیان اقوال و نظرات 55
- یکم) اقوال و نظرات فقهای امامیه 55
- دوم) اقوال و نظرات مذاهب اهل سنت 57
- ب) اقوال و نظرات قائلین به تساوی دیه زن و مرد 59
- یکم) نظر فقهای امامیه 59
- اشاره 59
- دوم) دیدگاه مذاهب اهل سنت 63
- نقد و بررسی ادله موافقان و مخالفان برابری دیه زن و مرد 67
- اشاره 67
- الف) کتاب 68
- ب) سنت 70
- اشاره 70
- دوم) فقهای اهل سنت 73
- ج) اجماع 77
- 5- مقدار دیه اهل کتاب 78
- الف) مقدار دیه مرد اهل کتاب 78
- اشاره 78
- اشاره 79
- یکم) نظر فقهای امامیه 79
- نقد و بررسی ادله و نظرات فقهای امامیه 81
- دوم) نظر مذاهب اهل سنت 84
- مذهب حنفی 84
- مذاهب مالکی و حنبلی 86
- مذهب شافعی 88
- ب) مقدار دیه زن اهل کتاب 89
- 1- بیان اقوال و نظرات 94
- الف) اقوال و نظرات فقهای امامیه 94
- اشاره 94
- اشاره 94
- ب) اقوال و نظرات مذاهب اهل سنت 98
- الف) مقدار دیه بینی 103
- 2- مقدار دیه اعضای فرد بدن انسان 103
- ب) مقدار دیه زبان سالم 106
- یکم) دیه زبان انسان بزرگ 106
- سوم) دیه زبان لال 110
- ج) مقدار دیه آلت رجولیت 113
- یکم) مقدار دیه آلت انسان سالم 113
- دوم) مقدار دیه آلت عنین 114
- اشاره 115
- الف) مقدار دیه چشم ها 115
- 3- مقدار دیه اعضای زوج بدن انسان 115
- مقدار دیه چشم انسانی که یک چشم سالم دارد 117
- ب) مقدار دیه گوش ها 119
- ج) مقدار دیه دست ها 122
- د) مقدار دیه پاها 125
- ه) مقدار دیه انگشتان 125
- و) مقدار دیه لب ها 127
- ز) مقدار دیه بیضه ها 131
- ح) مقدار دیه دو لب فرج (آلت تناسلی زن) 132
- ط) مقدار دیه پستان ها 134
- یکم) دیه پستان های زن 134
- دوم) دیه پستان های مرد 137
- الف) مقدار دیه موی سر 149
- ب) مقدار دیه موی صورت (ریش) 150
- ج) مقدار دیه ابروها 151
- د) مقدار دیه مژه ها 152
- 7- مقدار دیه منافع 159
- اشاره 159
- الف) مقدار دیه عقل 160
- د) مقدار دیه حس بینایی 161
- ج) مقدار دیه حس شنوایی 161
- ب) مقدار دیه قدرت گویایی 161
- و) مقدار دیه حس چشایی 162
- ه) مقدار دیه حس بویایی 162
- 1- بررسی جایگاه زن در ملل مختلف 164
- اشاره 164
- دوم) زن در میان اعراب جاهلی 165
- الف) جایگاه زن در ملل قبل از اسلام 165
- یکم) زن در جامعه بدوی 165
- چهارم) زن در دین یهود 167
- پنجم) زن در مسیحیت 168
- ششم) زن در جامعه غرب 168
- اشاره 170
- ب) جایگاه زن در اسلام 170
- دوم) تساوی در کسب ارزش های معنوی 172
- سوم) تساوی در کیفر و پاداش اخروی 173
- الف) تفاوت های جسمی 175
- ب) تفاوت های روحی و روانی 176
- اشاره 177
- اشاره 177
- الف) پایین بودن ارزش زن نسبت به مرد 177
- 3- بیان حکمت های تفاوت دیه زن 177
- دوم) ناقصیت در ملکیت 178
- یکم) ناقصیت در رتبه 178
- ب) پایین بودن نقش اقتصادی زن نسبت به مرد 179
- ج) وضعیت بدنی زن 182
- د) نقد و بررسی اقوال و نظرات 183
- اشاره 183
- یکم) بررسی نظریه پایین بودن ارزش زنان 184
- دوم) بررسی نظریه منفعت اقتصادی 185
- سوم) بررسی نظریه تفاوت های بدنی 186
- اشاره 188
- 1- مواردی که شخص بزهکار ضامن دیه است 189
- الف) در جنایت عمد محض 189
- ب) در جنایت شبه عمد 191
- ج) در جنایت خطای محض 194
- اشاره 194
- نقد و بررسی دیدگاه ها 195
- 2- مواردی که عاقله، ضامن دیه است 197
- الف) مفهوم عاقله 197
- ب) محدوده عاقله 198
- ج) عاقله بودن عصبه 199
- اشاره 199
- یکم) در جنایت خطای محض 202
- دوم) در بالاتر از جراحات موضحه 203
- بیان حکمت ضمان عاقله 204
- اشاره 214
ص:40
2- مقدار دیه زن و مرد در جنایت بر نفس
اشاره
مقدمه
وقوع جنایت بر انسان در مباحث کیفری اسلام، به دو صورت قابل تصور است:
1. گاهی وقوع جنایت، به گونه ای است که مَجنی علیه بر اثر آن، حیات خویش را از دست می دهد و به زندگی او خاتمه داده می شود؛ مانند کشتن.
2. گاهی وقوع جنایت، به گونه ای است که منجر به قتل یک انسان نمی شود اما بعضی از اعضای مَجنی علیه، توسط جانی صدمه می بیند؛ مانند قطع شدن دست و یا سایر اعضای بدن آن.
فقهای مذاهب اسلامی نیز این نوع تقسیم بندی را در کتب فقهی خودشان لحاظ کرده و آن را مورد تأیید قرارداده اند. ازاین رو، ما در این فصل، به بررسی نظرات فقهای مذاهب اسلامی درباره مسئله جنایت بر نفس و میزان دیه زن و مرد در آن می پردازیم و در فصل بعدی به بیان دیدگاه های مذاهب اسلامی درباره مقدار دیه زن و مرد در جنایت بر اعضاء خواهیم پرداخت.