تفاوت دیه زن و مرد از دیدگاه مذاهب اسلامی صفحه 43

ص:51

4- مقدار دیه مسلمان آزاد در قتل نفس

اشاره

به طور مسلم دیه قتل، در تمام موارد، به اولیای مقتول پرداخت می شود، اما سؤال اصلی این است که شخص بزهکار چه اجناسی را می تواند به عنوان دیه به اولیای مقتول بپردازد؟ مذاهب اسلامی در این باره، نظرات متفاوتی دارند؛ برخی از آنها مانند امامیه و حنابله معتقدند دیه را می توان از شش جنس شتر، گاو، گوسفند، درهم، دینار، و حلّه پرداخت کرد. برخی دیگر مانند حنفیه، دیه را متعلق به موارد سه گانه شتر، درهم، و دینار دانسته و گروه دیگر مانند مالکیه، ظاهریه و شافعیه، دیه را تنها متعلق به شتر می دانند. برای روشن شدن نظرات مذاهب اسلامی در این زمینه، به بحث و بررسی تفصیلی این موضوع می پردازیم:

الف) مقدار دیه مرد مسلمان

یکم) دیدگاه فقهای امامیه

فقهای امامیه، اتفاق نظر دارند که دیه را می توان از یکی از اجناس شش گانه مذکور به اولیای مقتول، در قتل نفس و یا به شخص مَجنی علیه در جنایت بر اعضاء پرداخت کرد که مقدار آن، در برابر قتل نفس مرد مسلمان آزاد عبارت است از:

1. صد شتر سالم و بدون عیب که خیلی لاغر نباشد.

2. دویست رأس گاو سالم و بدون عیب که خیلی لاغر نباشد.

3. هزار رأس گوسفند سالم و بدون عیب که خیلی لاغر نباشد.

4. هزار دینار مسکوک سالم و غیرمغشوش که هر دینار آن، یک مثقال طلا است.(1)