نماز معلولان بر اساس فقه شیعه صفحه 107

ص: 112

1- . یزدی، سید محمد، محقق داماد، کتاب الصلاه، ج4، ص112 و 133.
2- . خویی، سید ابوالقاسم موسوی، موسوعه الإمام الخوئی، ج14، ص263.
3- . خمینی، شهید، سید مصطفی موسوی، الخلل فی الصلاه، ص282.
4- . حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج6، ص397، کتاب الصلاه، ابواب التشهد، باب4: باب وجوب الشهادتین...، ح4.
5- . طوسی، ابوجعفر، محمد بن حسن؛ تهذیب الأحکام، ج2، ص102، کتاب الصلاه، بَابُ 8: کیفیه الصلاه...، ح147.
6- . طوسی، ابوجعفر، محمد بن حسن؛ الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج1، ص342، کتاب الصلاه، ابواب القنوت...، باب 195: وجوب التشهد، ح6.
7- . حلّی، محقق، نجم الدین، جعفر بن حسن، المعتبر فی شرح المختصر، ج2، ص222.
8- . حلّی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، تذکره الفقهاء، ج3، ص230.
9- . عاملی، کرکی، محقق ثانی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج2، ص318.
10- . عاملی، شهید ثانی، زین الدین بن علی، روض الجنان فی شرح إرشاد الأذهان، ج2، ص736.
11- . عاملی، محمد بن علی موسوی، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، ج3، ص427.
12- . سبزواری، محقق، محمد باقر بن محمد مؤمن، ذخیره المعاد فی شرح الارشاد، ج2، ص288.
13- . اصفهانی، فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج4، ص122.
14- . بحرانی، آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، ج8، ص442.

انجام دهد، برای نمازگزار واجب است. اما وظیفه شخص معلول و ناتوان از تکلم و تلفظ با رعایت شرایط آن، در روایتی که در گفتار بعد می آید، روشن می شود.

گفتار سوم: روایات تکلیف معلول

آن چه در این گفتار بدان اشاره می شود، تنها روایت موثقی است که به عنوان معین کننده راهکار به جای قرائت سالم در کتب روایی و فقهی نقل شده است.

موثقه سکونی

«مُحَمَّدُ بْنُ یعْقُوبَ عَنْ عَلِی بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِی عَنِ السَّکُونِی عَنْ أَبِی عَبْدِ اللّه ع قَالَ: تَلْبِیهُ الْأَخْرَسِ وَ تَشَهُّدُهُ وَ قِرَاءَتُهُ الْقُرْآنَ فِی الصَّلَاهِ تَحْرِیکُ لِسَانِهِ وَ إِشَارَتُهُ بِإِصْبَعِهِ: امام صادق علیه السلام فرمودند لبیک گفتن، شهادت دادن و قرائت قرآن اخرس در نماز، حرکت دادن زبانش و اشاره با انگشتانش است.»(1)

از نظر سند، هرچند که وجود سکونی و نوفلی که ظاهراً شیعه نبوده اند،(2)

باعث شده تا روایت صحیحه نباشد، اما اجماع شیعه بر عمل به روایات سکونی است(3) که غالباً از طریق نوفلی نقل شده است،(4)

و این روایت نیز مورد اعتماد شیخ کلینی در کافی(5) و شیخ طوسی در تهذیب(6) بوده، و در کلام فقها بسیار نقل شده و مورد ارجاع و توجه قرار گرفته است.

به عنوان نمونه علامه حلی در تذکره(7)

و منتهی،(8)

شهید اول در ذکری الشیعه،(9) محقق کرکی در جامع المقاصد،(10)

صاحب مدارک در مدارک الاحکام،(11) فاضل هندی در کشف اللثام،(12)

بحرانی در