نماز معلولان بر اساس فقه شیعه صفحه 61

ص: 66

1- . حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج3، ص434، ابواب النجاسات و الاوانی، باب22: باب جواز الصلاه مع النجاسه...، ح4.
2- . طوسی، ابوجعفر، محمد بن حسن؛ تهذیب الأحکام، ج1، ص258، کتاب الطهاره، باب12: بَابُ تَطْهِیرِ اَلثِّیابِ...، ح36.
3- . طوسی، ابوجعفر، محمد بن حسن؛ الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج1، ص177، ابواب تطهیر الثیاب، باب3: مقدار الذی یجب ازالته...، ح7.
4- . تقریرات درس خارج آیت اللّه مکارم شیرازی، کتاب الحج، 19/1/1392.
5- . حلّی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، ج3، ص247.
6- . بحرانی، آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، ج5، ص302.
7- . عاملی، محمد بن علی موسوی، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، ج2، ص310.
8- . حائری، سید علی بن محمد طباطبایی، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، ج2، ص104.
9- . اصفهانی، فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج1، ص431.
10- . سبزواری، محقق، محمد باقر بن محمد مؤمن، ذخیره المعاد، ج1، ص157.
11- . گیلانی، میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، غنائم الأیام فی مسائل الحلال و الحرام، غنائم الایام، ج2، ص276.
12- . نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج6، ص101.
13- . دزفولی، مرتضی بن محمد امین انصاری، کتاب الطهاره، ج5، ص232.
14- . همدانی، آقا رضا بن محمد هادی، مصباح الفقیه، ج8، ص63.

مستند

الشیعه،(1) سید محسن حکیم در مستمسک العروه،(2) آیت اللّه خویی در کتاب الطهاره،(3)

امام خمینی در کتاب الطهاره،(4)

آیت اللّه گلپایگانی در کتاب الطهاره،(5) سید محمدصادق روحانی در فقه الصادق،(6) این روایت را آورده اند.

از نظر دلالت هم، مانند روایت قبلی، خون زخم را مبطل نماز نمی داند و هرچند ادامه دار باشد، نماز چنین شخصی صحیح است.

گفتار چهارم: بیان مسائل

پس از بیان برخی از روایات مربوطه، در این گفتار به نتایجی که از این روایات استفاده می شود پرداخته و در ضمن مسائلی مطرح می شود. همچنین بحث هر کدام از این مسائل پس از تطبیق با کلمات فقهاء بزرگ، به اختصار بیان شده است.

قبل از ورود به مسائل لازم است گفته شود در کلام فقها و مسائلی که خواهد آمد، غالباً حکم بول و غائط و ریح یکسان شمرده می شود، مگر اینکه از جایی دیگر، اختصاص حکم فهمیده شود. چراکه برخی از این روایات مشتمل بر توضیحی مانند «فَإِنَّمَا ذَلِکَ بَلَاءٌ ابْتُلِی بِهِ فَلَا یعِیدَنَّ إِلَّا مِنَ الْحَدَثِ الَّذِی یتَوَضَّأُ مِنْهُ»(7) و یا «فَاللّه أَوْلَی بِالْعُذْرِ»(8) هستند که نشان می دهد ملاک عذر در نگهداری طهارت است، که در این شخص وجود دارد. حال از بول باشد یا غائط و یا ریح. همچنان که راجع به ریح روایت صریحی وجود ندارد، و از همین روایات استفاده می شود.(9)

مسأله یکم. موارد ناتوانی در حفظ طهارت از حدث

شخص ناتوان در حفظ طهارت از حدث (وضو و تیمم)، بر سه نوع است:

مورد اول. اگر شخص معلول یقین دارد برای انجام فریضه نماز هرچند در آخر وقت به اندازه ای زمان دارد که بدون مستحبات، فقط نماز واجب را با رعایت طهارت بخواند، وی می بایست همین نماز با طهارت را رعایت کند هرچند در آخر وقت باشد. بنابراین اگر بخواهد مستحبی را رعایت کند ولی