احکام و حقوق کودکان در اسلام برگرفته از موسوعه احکام الاطفال و ادلتها جلد 2 صفحه 10

ص:25

1- (1) جواهر الکلام 102:26.
2- (2) ر. ک: تذکره الفقهاء 510:2.
3- (3) جامع المقاصد 187:5؛ مسالک الافهام 161:4-162.
4- (4) جواهر الکلام 102:26؛ الروضه البهیّه 105:4-106.
5- (5) المناهل: 105.
6- (6) همان.
7- (7) تحریر الوسیله 12:2، مسأله 7.

کاملاً رعایت گردد، احتیاط شود».(1) توضیح و استدلال بر هر یک از این احتمالات از هدف این تحقیق، خارج است. لیکن دیدگاه اخیر موجّه به نظر میرسد.

4- ولایت پدر و جدّ پدری بر اموال کودک در حقوق مدنی

طبق ماده 1183 قانون مدنی «در کلیّه امور مربوط به اموال و حقوق مالی مولّی علیه، ولّی، نماینده قانونی او میباشد».

و مقصود از نماینده قانونی، کسی است که قانون، او را نماینده قرار میدهد؛ بدون آن که منوب عنه در انتخاب او مداخله داشته باشد. نمایندگان قانونی عبارتند از: ولّی، وصّی، قیّم و امین که در موارد معیّنی به نمایندگی از طرف دیگری، اعمالی را انجام میدهد و نتیجه آن اعمال برای آن ها میباشد. قیّم و امین اگر چه از طرف دادگاه به عنوان نمایندگی محجور منصوب میگردند و پس از قبول، دارای سمت مزبور میشوند، ولی دادگاه با اجازه قانون، این سمت را به آن ها میدهد، بدون آن که منوب عنه مداخله داشته باشد.(2)

بنابراین ولی قهری (پدر و جدّ پدری) میتواند اموال منقول و غیر منقول محجور را بفروشد، مواد (81 و 83 قانون امور حسبی) اسناد و اشیای قیمتی مولّی علیه را نزد دیگری ودیعه گذارد و پول را به بانک بسپارد، (ماده 84) و نیز حق دارد دعوی مربوط به مولی علیه را به صلح خاتمه دهد (ماده 1242 قانون مدنی) اموال او را به رهن گذارد یا معامله ای کند که در نتیجه آن، مدیونِ مولّی علیه شود (ماده 1241 قانون مدنی) برای او قرض بگیرد و در خرید و فروش با او طرف معامله شود.(3)

5- ولایت وصی

این مسأله در فقه، مسلّم و مورد توافق فقها است که با فوت پدر و جدّ پدری، وصی آن دو بر اموال صغار ولایت دارد. شیخ طوسی در این باره مینویسد: «کسانی که در امور