- فصل نهم: ولایت بر اموال کودک (اداره اموال کودک توسط اولیا) 1
- اشاره 1
- 1- ولایت پدر و جدّ پدری 3
- 2- ادلّه فقهی ولایت بر اموال صغار 4
- 3- تذکّر چند مطلب 8
- 5- ولایت وصی 10
- 4- ولایت پدر و جدّ پدری بر اموال کودک در حقوق مدنی 10
- 6- ادلّه فقهی ولایت وصی بر اموال صغار 11
- 7- ولایت وصی بر اموال صغار در حقوق مدنی 13
- 8- ولایت وکیل پدر، و یا جدّ پدری 13
- 9- ولایت حاکم 14
- 10- ادلّه ولایت حاکم بر اموال ایتام 15
- 12- ولایت حاکم و قضات در حقوق مدنی 15
- 11- ولایت قضات و مؤمنین عادل بر اموال ایتام 15
- 13- شرایط ولایتِ اولیا بر اموال صغار 16
- 14- احراز مصلحت یا عدم مفسده 24
- 16- رعایت مصلحت طفل (مولی علیه) در حقوق مدنی 25
- 1- خرید و فروش و تجارت 27
- اشاره 27
- 3- مضاربه در اموال کودک 28
- 4- رهن گذاردن اموال کودک 29
- 5- تصرفات ولی قهری به نفع خود 30
- 6- اجاره اموال کودک 31
- 8- حق الزحمه ولی در حقوق مدنی 36
- 9- استیفای حقوق مختلف کودک 37
- 10- موارد سقوط ولایت اولیا بر اموال صغار 41
- اشاره 43
- 2- ادلّه ولایت پدر و جدّ پدری بر تزویج صغار 45
- 1- ولایت پدر و جدّ پدری 45
- 4- ولایت پدر و جدّ پدری بر تزویج صغار در حقوق مدنی 48
- 5- ولایت وصی بر نکاح صغار 49
- 6- ولایت حاکم بر نکاح صغار 51
- 7- شرایط ولی در اعمال ولایت بر نکاح صغار 53
- 8- رعایت مصلحت در نکاح صغار از دیدگاه قانون مدنی 56
- الف: تضمین مهریّه 58
- ب: حرمت ازدواج 58
- اشاره 58
- ج: عدم اختیار بر فسخ نکاح بعد از بلوغ 59
- د: حرمت نزدیکی با زوجه صغیره 60
- ه -: مجازات نزدیکی با زوجه صغیره 60
- و: وجوب پرداخت نفقه زوجه صغیره 61
- ز: عدم رعایت مصلحت در نکاح صغار 62
- ح: توارث بین صغیرین 63
- 1- ایراد بر ولایت بر ازدواج صغار 64
- 2- مترقّی بودن حکم ولایت بر نکاح صغار 65
- 3- اسلام و مسأله ازدواج جوانان 72
- اشاره 77
- 1- طهارت روحی کودک (فطرت توحیدی) 79
- اشاره 79
- 2- فطرت توحیدی در قرآن و احادیث 80
- 3- فطرت توحیدی جاذبه ای نیرومند 83
- اشاره 87
- 1- تبعیّت کودک از پدر و مادر مسلمان خود 87
- 3- تبعیّت کودک از دار الاسلام 89
- 4- طهارت کودک با پذیرش اسلام 90
- 5- آزادی عقیده در کنوانسیون حقوق کودک 94
- اشاره 96
- 1- تلقین محتضر 96
- 2- خواباندن محتضر به طرف قبله 96
- 4- وجوب غسلِ کودکِ سقط شده 97
- 5- تکفین، حنوط و دفن کودک میّت 98
- 6- نماز میّت، بر کودک 99
- اشاره 101
- 1- مشروعیت عبادات کودک 103
- 2- شرایط نماز کودک 106
- 3 - ادلّه لزوم رعایت شرایط در نماز کودک 107
- 4 - برخی از شرایط و اجزاء استثناء شده در نماز کودک 109
- 5- اذان و اقامه توسط کودک 113
- 6- انعقاد نماز جماعت با کودک 114
- 7- عدم انعقاد نماز جمعه با کودک 115
- 8- امامت کودک در نماز واجب 116
- 9- امامت کودک در نماز مستحب 118
- 10- امامت کودک در نماز مستحبی برای غیر بالغ 118
- 11- حکم قضای نماز میّت نسبت به کودک 119
- 12- ادلّه این نظریّه 120
- 13- نیابت نمودن کودک در نماز و روزه 121
- 16- اعراض کودک از وطن والدین 125
- 1- طرح مسأله 129
- 2- ادلّه استحباب روزه برای کودک 130
- 3- احکام روزه کودک 132
- 4- عادت دادن کودک به روزه داری 133
- 5- آغاز تمرین روزه گیری توسط کودک 134
- 6- بلوغ کودک در ماه رمضان 135
- 1- مفهوم اعتکاف و دلیل استحباب آن 137
- 2- اتمام اعتکاف در روز سوّم 138
- 2- زکات نقدین (طلا و نقره) 140
- 1- مفهوم زکات 140
- 3- زکات غلّات و حیوان 141
- 4- استحباب پرداخت زکات از سرمایه تجاری کودک 143
- 6- عدم وجوب زکات فطره بر کودک 146
- 1- بیان مسأله 147
- 3- ادلّه تعلّق خمس به بعضی از اموال کودک 148
- 2- شرط نبودن بلوغ در برخی از موارد خمس 148
- 4- شرط بودن بلوغ در وجوب خمس 150
- 5- عدم شرط بلوغ در وجوب خمس 152
- 1- مفهوم حج و اهمّیت آن 155
- 4- استحباب حج برای کودک 157
- 3- مشروعیّت حج کودک 157
- 5- ادلّه استحباب حج برای کودک 158
- 6- استحباب واداشتن کودک به انجام حج 159
- 7- استحباب عمره برای کودک 160
- 9- ولایت مادر در حج کودک 161
- 10- تعمیم ولایت در حج کودک 162
- 11- اجازه ولی کودک در حج 164
- 12- هزینه حج کودک 166
- 13- میقات احرام کودک 168
- 14- محرّمات احرام نسبت به کودک 169
- 16- حکم کفّاره احرام نسبت به کودک 170
- 15- جواز استفاده از سایه 170
- 17- شیوه انجام مناسک حج توسط کودک 172
- 18- شرایط طواف نسبت به کودک 173
- 20- قربانی در حج کودک 176
- 21- طواف نساء در حج کودک 177
- 22- حکم ترک طواف نساء نسبت به کودک 178
- 23- حکم بطلان حج نسبت به کودک 179
- 24- هزینه قضای حج کودک و زمان آن 180
- 25- بلوغ کودک در اثنای مناسک حج 181
- 26- بررسی دو فرع پیرامون حج کودک 184
- 27- نیابت کودک در حج 185
- 28- هدیه کردن پاداش حج توسط کودک 188
- 29- نیابت از کودک در حج 189
- 1- مفهوم جهاد و اهمّیت آن 191
- 2- مشروعیّت جهاد برای کودک 192
- 3- بررسی چند فرع فقهی پیرامون جهاد کودک 194
- 1- مفهوم و اهمّیت این دو فریضه 200
- 3- عقلی یا تعبدی بودن این دو فریضه 201
- 2- وجوب کفایی یا عینی بودن این دو فریضه 201
- 4- انجام امر به معروف و نهی از منکر توسط کودک 202
- 1- مفهوم سلام و تحیّت 204
- 2- استحباب سلام در حقّ کودک 205
- اشاره 209
- 1- مفهوم تصرّف و قلمرو آن 211
- گفتار اول: خرید و فروش توسط کودک 211
- 2- بطلان خرید و فروش توسط کودک 212
- 3- صحّت خرید و فروش کودک با اذن ولی 217
- 4- دیدگاه های دیگر در مورد خرید و فروش توسط کودک در این مسأله 221
- 6- معامله توسط کودک در حقوق مدنی 222
- 2- عدم صحّت رهن توسط کودک 224
- 1- مفهوم رهن در لغت و اصطلاح 224
- 3- رهن کودک در قانون مدنی 225
- 1- مفهوم ضمان در لغت و اصطلاح 226
- 3- ضمان در حقوق مدنی 228
- 4- مفهوم حواله در لغت و اصطلاح 228
- 5- عدم صحّت حواله کودک 229
- 7- مفهوم کفالت در لغت و اصطلاح 230
- 9- کفالت در حقوق مدنی 231
- 8- صحّت کفالت از کودک 231
- 10- مفهوم صلح در لغت و اصطلاح 232
- 11- عدم جواز صلح کودک 232
- الف: شرکت 233
- ب: مضاربه 235
- ج: مزارعه 237
- د: ودیعه 239
- ه -: عاریه 243
- الف: وکالت 246
- ب: وقف 250
- ج: هبه 253
- د: صدقه 255
- ه -: اجاره 259
- الف: احیای موات 266
- الف: جعاله 276
- ب: غصب 279
- ج: وصیت 281
- 2- اهمیت کار در اسلام 285
- 1- طرح مسأله 285
- 3- بهره گیری از کار کودک 288
- 4- پیامدهای کار کودکان 290
- 5- دیدگاه اسلام نسبت به کار کودک 292
- 7- حمایت از حقوق کاری کودک و نوجوان در اسناد فراملّی (بین المللی) 298
- اشاره 301
- 1- مفهوم اقرار در لغت و اصطلاح 303
- 2- حکم اقرار نسبت به کودک 304
- 3- اقرار کودک در قانون مدنی 306
- 1- تحلیل مفهوم قضا 307
- 3- عدم اهلیت کودک برای قضاوت 308
- 2- اقسام قضاوت 308
- 1- تحلیل مفهوم شهادت 313
- 2- امکان پذیرش شهادت کودک 314
- 4- شهادت کودک در حقوق مدنی 317
- 1- مفهوم دعوی در لغت و اصطلاح 319
- 2- عدم اهلیّت کودک برای اقامه دعوا 320
- 3- ادّله عدم اهلیّت کودک برای اقامه دعوا 320
- 4- تفصیل در مسأله 321
- 6- اهلیّت اقامه دعوی در حقوق مدنی 323
- 1- مفهوم اجتهاد 325
- 3- امکان رسیدن کودک به مرتبه اجتهاد 326
- 4- اعتبار فتوای کودک 328
- 5- صحت تقلید کودک 332
- 7- تحقیق در مسأله 335
- اشاره 337
- 1- طرح موضوع و اهمیت آن 339
- اشاره 339
- 2- قتل کودک 342
- 4- قصاص قاتل کودک از دیدگاه قانون مجازات اسلامی 346
- 6- جنایت بر اعضای کودک 348
- 7- جنایت بر دندان کودک 349
- 8- جنایت بر آلت تناسلی کودک 353
- 1- ولایت در قصاص و اخذ دیه 354
- 2- عفو ولی از قصاص 355
- 4- رعایت حق کودک با داشتن حق قصاص 357
- 5- اشتراک کودک با بالغ در حق قصاص 361
- 7- حبس قاتل 365
- 8- استیفای قصاص توسط کودک 366
- 1- زنای بالغ با کودک 368
- 3- تعزیر بوسیدن کودک با انگیزه شهوانی 373
- 4- احکام فقهی مترتّب بر لواط با کودک 374
- 6- تذکّر چند مطلب در ارتباط با این حکم 375
- 8- قذف کودک 377
- 7- تصریح قانون مدنی به مسأله مورد بحث 377
- 1- کودک ربایی 381
- 3- سوء استفاده از کودکان در تکدّی گری 388
- 2- رها کردن کودکان 388
- 4- عوال بزه دیده واقع شدن اطفال در زمینه تکدّی 390
- 5- بزه دیدگی کودکان در جرایم مواد مخدّر 391
- 6- گمراه نمودن (اضلال) کودکان 394
- 8- مجازات جنایات علیه کودک در قوانین داخلی 399
- 9- حمایت بین المللی از کودکان در برابر جرایم مواد مخدّر 401
- اشاره 403
- 1- مفهوم بزهکاری اطفال 405
- اشاره 405
- 2- گسترش بزهکاری در بین کودکان 406
- 4- میزان تأثیر هر یک از علل ذکر شده 408
- 5- مسئولیت کودک و ارتکاب بزه 409
- 6- عدم جواز اجرای حدود بر کودک 411
- 7- عدم جواز اجرای تعزیر بر کودک 413
- 8- مسئولیت کیفری کودک در قانون مجازات اسلامی 414
- 1- مفهوم تأدیب و تنبیه در لغت و اصطلاح 415
- 2- جواز تأدیب کودک 416
- 3- نمونه هایی از تأدیب کودکان در روایات 418
- 4- حمایت از کودکان بزه کار در اسناد بین المللی 425
- 1- ولایت امام و حاکم شرع 427
- 2- ولایت پدر و جدّ پدری بر تأدیب کودک و ادلّه آن 431
- 3- ولایت وصی بر تأدیب کودک 435
- 4- ولایت وکیل بر تأدیب کودک 436
- 5- ولایت معلّم بر تأدیب شاگرد 437
- 6- تأدیب کودک به وسیله دادگاه اطفال 438
- 1- طرح موضوع 443
- 2- مقدار تأدیب با ضرب 444
- 3- یادآوریهای مهم 448
- 4- مقدار تأدیب به وسیله معلّم 449
- 5- تنبیه کودک در قانون مجازات اسلامی 449
- 1- ضمان در تأدیب 451
- 1- ارتکاب قتل توسط کودک 455
- 3- اشتراک کودک با بالغ در قتل 457
- 2- اختلاف قاتل با اولیای مقتول 457
- 4- امر شدن کودک به قتل 458
- 5- اکراه کودک به قتل 459
- 6- دیه جنایات کودک 460
- 7- تصادم دو کودک با یکدیگر 461
- 8- کودک فاقد عاقله 462
- 9- حکم کفّاره قتل نسبت به کودک 465
- اشاره 467
- 1- مفهوم کودک استثنایی 469
- 2- آفرینش جهان در کامل ترین نظم ممکن 471
- 3- ار تباط اعمال انسان با مصیبت ها و حوادث تلخ 473
- 4- عوامل مؤثر در به وجود آمدن کودکان استثنایی 474
- 1- رشد شخصیت 480
- 3- الهام از دستورات حیات بخش اسلام 482
- 4- توصیه اسلام نسبت به کمک به مریض و یتیم 484
- 6- برنامه ریزی دقیق و منظّم 486
- 7- حمایت از کودکان استثنایی در قانون اساسی و اعلامیه های جهانی 488
- اشاره 489
- ب - منابع فقهی 492
- ج - منابع حقوقی 506
- اشاره 509
- اعلام 527
ص:340
1- (1) ر. ک: دکتر عبدالله شمس، آیین دادرسی مدنی 341:1-340؛ دکتر محسن صدرزاده افشار، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی: 30.
گفتار پنجم: اجتهاد، تقلید و نقل روایت توسط کودک
1- مفهوم اجتهاد
اجتهاد در لغت از ماده «جُهد» یا «جَهد» به معنی نهایت تلاش و کوشش در انجام کاری است.(1) و مجتهد اسم فاعل از آن است.(2)
امّا در اصطلاح، فقها و اصولیین با اختلاف در عبارت آن را این گونه تعریف کرده اند: «اجتهاد عبارت است. از به کار بردن منتهای کوشش و صرف نیرو و توان برای تحصیل اطمینان به حکم شرعی است.(3) یا تحصیل حجت شرعی.(4)
برخی دیگر آن را از لحاظ این که صفت مجتهد است تعریف کرده و کلمه ملکه را به آن افزوده و گفته اند: «اجتهاد ملکه ای(5) است که به وسیله آن شخص توانایی استخراج احکام شرعی عملی با استناد به ادلّه تفصیلی آن را پیدا کند».(6)
بر هر یک از تعاریف ایرادهایی وارد شده که بررسی آنها از هدف این تحقیق خارج است. به هر صورت، واژه مجتهد در معنی اصطلاحی آن، وصف کسی است که بتواند احکام شرعی را از ادلّه آن استنباط نماید و خود و دیگران به آن عمل نمایند.