احکام و حقوق کودکان در اسلام برگرفته از موسوعه احکام الاطفال و ادلتها جلد 2 صفحه 444

ص:459

است، در تأدیب کودک نیز رعایت شود. از جمله رعایت تناسب بین بزه ارتکابی و تأدیبی که اعمال آن بر کودک ممکن و مفید است، مثل سرزنش، توبیخ، نگهداری در اماکن معیّن، محروم سازی و از این قبیل امور به گونه ای که مصلحت کودک بزه کار از جهات مختلف مورد توجّه قرار گیرد.

2- مقدار تأدیب با ضرب

این پرسش مطرح است در موردی که جایز است کودک بزه کار باضرب تأدیب شود، مقدار آن چه اندازه میباشد؟ در این باره چند نظر مطرح شده است:

الف: پنج تا شش ضربه

برخی از فقها(1) از جمله شیخ طوسی(2) و بعضی از اعلام فقهای معاصر(3) معتقدند نباید مقدار تأدیب از پنج تا شش ضربه شلاّق فراتر رود. برخی دیگر این مقدار را مقتضای احتیاط دانسته اند.(4)

مستند این دیدگاه روایت معتبری است. راوی میگوید: از امام صادق علیه السلام درموردمقدار تأدیب کودک سؤال کردم، فرمود: پنج تا شش ضربه و لازم است با آن بامدارایی رفتار شود. «خَمْسَهٌ اوْ سِتَّهٌ وَارفُق»(5)شبیه این مضمون در روایت معتبر دیگری نیزآمده است.(6)

روایاتی که مقدار تأدیب را بیش تر از پنج ضربه جایز میداند، قرینه است بر این که تعیین مقدار ضرب در روایاتی که مستند این دیدگاه قرار گرفته است، از باب تطبیق و بیان مصداق است، نه این که جنبه انحصاری داشته باشد.