احکام و حقوق کودکان در اسلام برگرفته از موسوعه احکام الاطفال و ادلتها جلد 2 صفحه 90

ص:105

1- (1) وسائل الشیعه 116:15-117، باب 43 من ابواب جهاد العدّو، ح 1.
2- (2) جواهر الکلام 35:21.
3- (3) من لایحضره الفقیه 152:3، ح 3556؛ همان: 491، ح 4739.
4- (4) المبسوط 342:3؛ الخلاف، 3.، 591، مسأله 19؛ جواهر الکلام 135:21؛ مفتاح الکرامه 575:17-576؛ امام خمینی قدس سره، کتاب الطهاره 422:3.
5- (5) ریاض المسائل 109:8.
6- (6) قواعد الاحکام 203:2؛ تحریر الاحکام الشرعیّه 451:4.
7- (7) جواهر الکلام 183:38.
8- (8) مستمسک العروه الوثقی 126:2.
9- (9) ایضاح الفوائد 140:2؛ مهذّب الاحکام 115:2.
10- (10) در بحث حق نسب کودک، این واژه را معنی و شرایط آن را ذکر نمودیم.
11- (11) مقصود از دارالاسلام، شهرهایی است که در اسلام بنا شده و کفّار و مشرکین در آن نبوده اند یا شهرهایی که در ابتدا برای کفّار بوده و مسلمانان بر آن مسلّط شده باشند و کافران در این گونه بلاد، تحت حمایت مسلمانان میباشند و به آنها جزیه پرداخت میکنند. ر. ک: المبسوط 343:3؛ تذکره الفقهاء 349:17

فقها، به تبعیّت از دار الاسلام، حکم به مسلمان بودنش میشود.(1) برخی در این باره ادّعای عدم خلاف نموده اند.(2)

برای اثبات این نظریّه، به برخی از روایات که در مباحث گذشته ذکر شد، مانند روایت معروف «ما مِنْ مَوْلُودٍ یُولَدُ إلّا عَلَی الْفِطْرَهِ فَأَبَواهُ اللَّذانِ یُهَوِّدانِهِ وَیُنَصِّرانِهِ وَیُمَجِّسانِهِ»(3)استدلال شده است.

هم چنین به روایاتی که دلالت دارند صدقه(4) و وقف بر لقیط جایز است، میتوان استدلال کرد، زیرا وقف مؤمن بر کافر، باطل و غیر جائز است. هم چنین به روایاتی که میگوید، قذف لقیط موجب حدّ است، میتوان استناد جست،(5) زیرا برای اجرای حدّ، شرط است کسی که مورد قذف قرار میگیرد، مسلمان باشد.(6)

افزون بر این، سیره قطعی، وجود دارد بر این که امامیّه، لقیطِ دارالاسلام را مسلمان میداند و احکام اسلام در مورد او به اجرا در میآورد.(7)

4- طهارت کودک با پذیرش اسلام

در این باره اختلافی نیست، بلکه به اجماع ثابت شده است که پذیرش اسلام توسط کودک غیر ممیّز، صحیح نیست و حکم به اسلام وی نمیشود و این گونه کودکان فقط با تبعیّت حکم به طهارت و مسلمان بودنشان میشود. امّا کودک ممیّز، یعنی کودکی که دارای فهم و شعور نسبی است، چنان چه پدر و مادرش کافر باشند، اگر خودش به طور مستقل اسلام را بپذیرد، به این معنی که اگر قدرت بر نطق و تکلّم دارد، شهادتین را به زبان آورد و اگر چنین نیست، با اشاره، مقصود خود را بفهماند، تردید و اختلاف شده است. در این باره دو دیدگاه مطرح است: