قاعده الزام صفحه 101

ص:104

دزدیده بود، گفتند او را پیش حاکم ببرید ما کراهت داشتیم این کار را بکنیم و گفتیم ابتداء رای امام صادق علیه السلام را بپرسیم. پس معلی پیش امام علیه السلام رفت و قضیه را تعریف کرد امام علیه السلام امر کردند او را پیش والی ببریم و ما بردیم و دستان او را قطع کردند.

نحوه استدلال در این است که جوالیق و یا بازار طبق مذهب ما حرز حساب نمی شود تا عقوبت سرقت از آن، قطع دست باشد، اما اهل سنّت حرز را معتبر نمی دانند و لذا دست دزد را قطع می کنند.

در مورد این روایت، برای حکم امام علیه السلام توجیهی غیر از قاعدۀ الزام مطرح نیست.

دستۀ بعدی روایات، روایاتی هستند که در باب بیع میته وارد شده اند و چه بسا بتوان از آنها نیز برای قاعدۀ الزام استفاده کرد.

روایات بیع میته

روایات بیع میته

روایت هجدهم:

مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ أَبِی الْمَغْرَاءِ عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللّهِ علیه السلام یَقُولُ إِذَا اخْتَلَطَ الذَّکِیُّ وَ الْمَیْتَهُ بَاعَهُ مِمَّنْ یَسْتَحِلُّ الْمَیْتَهَ وَ أَکَلَ ثَمَنَه.(1)

این روایت صحیحه است و حلبی از امام صادق علیه السلام نقل می کند اگر حیوان مذکی و میته با هم مخلوط شوند به گونه ای که از هم معلوم نباشند، این مختلط را به کسی که اکل میته را حلال می داند بفروشد و پولش را بخورد.

روایت نوزدهم:

عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللّهِ علیه السلام أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ رَجُلٍ کَانَ لَهُ غَنَمٌ وَ بَقَرٌ وَ کَانَ یُدْرِکُ الذَّکِیَّ مِنْهَا فَیَعْزِلُهُ وَ یَعْزِلُ الْمَیْتَهَ ثُمَّ إِنَّ الْمَیْتَهَ وَ الذَّکِیَّ اخْتَلَطَا کَیْفَ یَصْنَعُ بِهِ؟