قاعده الزام صفحه 54

ص:57

أهل الإنجیل بالذکر لأن الحدیث عنهم».(1)

تا این قسمت از بحث، از دو آیه قرآن کریم قاعدۀ الزام را استنتاج نمودیم، حال لازم است برخی از آیات قرآن را که ممکن است در نفی قاعدۀ الزام به آنها استدلال شود مورد بررسی قرار دهیم.

آیه ای بر خلاف قاعدۀ الزام

آیه 85 سوره آل عمران:

«وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دِیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی الْآخِرَهِ مِنَ الْخاسِرِینَ»؛ و هر که جز اسلام، دینی [دیگر] جوید، هرگز از وی پذیرفته نشود، و وی در آخرت از زیانکاران است.

شأن نزول: مرحوم شیخ طوسی قدس سره از عکرمه چنین نقل می کند:

«إن قوماً من الیهود قالوا: نحن المسلمون، فأنزل اللّه تعالی«وَ لِلّهِ عَلَی النّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ» فأمرهم بالخروج إلی الحج الذی هو من فرض الإسلام، فقعدوا عنه وبان انسلاخهم من الإسلام، لمخالفتهم له فأنزل اللّه تعالی«وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دِیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی الْآخِرَهِ مِنَ الْخاسِرِینَ».2

ایشان می فرمایند عده ای از یهود گفتند که ما به دین اسلام گرویده ایم. وقتی خداوند وجوب حج را نازل کرد و به آنان امر کرد که حج انجام دهند آنان سرپیچی کردند و مشخص شد که از اسلام خارج شده اند و خداوند این آیه شریفه را نازل کرد.

استدلال به آیه در رد قاعدۀ الزام