قاعده الزام صفحه 72

ص:75

1- (1) . محمد بن علی بن بابویه صدوق، عیون اخبار الرضا ش، ج 1، ص 310، ح. 74
2- (2) . وحید بهبهانی، تعلیقه منهج المقال، ص. 94
3- (3) . همان مدرک، ص 113.
4- (4) . محمد بن الحسن الطوسی، رجال الطوسی، ص 362.

مرحوم علّامه نیز درباره وی می گوید: ظاهراً وی شیعه است ولی جرح و تعدیل ظاهری ندارد.(1)

بنابراین می توان گفت مشکل این روایت در ناحیه عبد اللّه بن طاووس است که تصریحی به توثیق وی نیست.

بحث دلالی روایت

عبداللّه بن طاووس محضر امام رضا علیه السلام عرض می کند: پسر برادری دارم که دخترم را برای او تزویج کرده ام و این شخص شراب خوار است و دائماً ذکر طلاق را به کار می برد و به دخترم می گوید که تو مطلقه هستی!

حضرت علیه السلام فرمودند: اگر از برادران توست و از شیعیان است این ذکر طلاقش اعتباری ندارد و اثری بر آن مترتّب نیست و اگر از عامّه است، دخترت را از این مرد جدا کن. و حضرت در ادامه می فرماید: «فانّه عنی الفراق» این جمله به منزلۀ تعلیل است برای «فأبنها» حضرت می فرماید: حال که این شخص ذکر طلاق را زیاد دارد.

مثلاً در یک مجلس واحد، می گوید انت طالق ثلاث، تو دخترت را از وی جدا کن.

این حکم به جدا کردن دختر ظهور در این دارد که این دختر بر این شخص حرام است، و خود حضرت تعلیل آورده اند که این شخص فراق و جدایی و وقوع طلاق را نیّت کرده است.

عبداللّه بن طاووس به محضر حضرت عرض می کند: از جدّ شما امام صادق علیه السلام:

نقل و روایت شده است که از زن هایی که سه طلاقه شده اند در یک مجلس بپرهیزید، یعنی نمی توان با آنها ازدواج نمود چرا که آنها صاحبان شوهر هستند.

حضرت در پاسخ می فرمایند: آنچه جد ما فرموده است مربوط به اخوان شماست نه اهل سنّت، و بعد امام علیه السلام یک کبرای کلی را در ذیل روایت می فرمایند که هر کسی