قاعده من ملک صفحه 5

ص:8

مقدمه

اشاره

قاعدۀ «من ملک شیئاً ملک الاقرار به»، از قواعد مهم فقهی وحقوقی است که به رغم فقدان مستند قرآنی و روایی، همواره مورد توجه فقهای متقدم و متاخر بوده است. از آنجا که قاعدۀ مورد بحث، یکی از قواعد فقهیه می باشد، قبل از ورود به اصل مبحث لازم است پیرامون علم فقه، قاعدۀ فقهی و اصولی و تفاوت آن دو، تاریخچه و تقسیمات قواعد فقهی و جایگاه قاعدۀ مزبور در آن تقسیمات، شرح کوتاهی بیان گردد که در ضمن شش قسمت به عنوان مقدمه ارائه می شود:

الف) فقه

1- فقه در لغت

فقه در لغت به معنای تفکر عمیق، فهمیدن چیزی، دانستن و دریافتن می باشد.(1) در فرهنگ فارسی معین آمده: «دانستن، عالم بودن به چیزی».(2) لغویون در عین این که معنای لغوی فقه را بیان کرده اند به معنای اصطلاحی آن نیز اشاره کرده اند: «فقه علم احکام شرعیه از روی ادله تفصیلیه است».(3)