مکاسب محرمه: درس های خارج فقه حضرت آیه الله حاج شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی دام ظله جلد اول صفحه 146

ص:149

بند اوّل: حکم شرب بول حیوان حلال گوشت

اشاره

سیّد مرتضی(1) و ابن جنید قدس سرهما(2) که از قدما به شمار می روند و نیز ابن ادریس،(3) محقّق حلّی در مختصر النافع،(4) فاضل آبی(5) و محقّق سبزواری قدس سرهم(6) که همگی از متأخّرین هستند، شرب ابوال طاهر را جایز می دانند. این در حالی است که محقّق حلّی در شرائع الإسلام،(7) علاّمۀ حلّی در مختلف الشیعه(8) و شهید اوّل قدس سرهم در دروس الشرعیّه،(9) شرب این ابوال را در حال اختیار جایز نمی دانند.

الف) ادلّۀ قائلین به جواز شرب ابوال طاهر

آن دسته از فقها که شرب ابوال طاهر را جایز می دانند، به سه دلیل استناد کرده اند:

1- دلیل اوّل: اصل حلّیت

با فرض طهارت این ابوال، شک داریم که شرب آنها جایز است یا خیر، که در این صورت، اصل اوّلی حلّیت است. البتّه باید توجّه نمود که وقتی می توان به این اصل رجوع کرد که اماره و یا دلیل دیگری - چه موافق اصل و چه مخالف آن -، موجود نباشد.

2- دلیل دوم: اجماع

سیّد مرتضی قدس سره مدّعی است که در جواز شرب این ابوال، اجماع وجود دارد. ایشان در کتاب الانتصار می نویسد:

وممّا یظنّ قبل التأمّل إنفراد الإمامیّه به القول بتحلیل شرب أبوال الإبل، وکلّ ما أکل لحمه من البهائم إما للتداوی أو لغیره؛(10) یکی از چیزهایی که گمان می رود امامیّه در آن متفرّد باشند، قول به حلّیت شرب بول ابل و همۀ حیوانات حلال