مکاسب محرمه: درس های خارج فقه حضرت آیه الله حاج شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی دام ظله جلد اول صفحه 455

ص:458

منظور از قوم در کلام ایشان، سیّد مرتضی قدس سره است.

پس شیخ صدوق و شیخ طوسی و ابن ادریس قدس سرهم می گویند: استعمال موی خوک اختیاراً جایز نیست، و اگر اضطراری حاصل شد باز هم باید آن را در گرما قرار دهند تا خشک شود، سپس استفاده کنند.

4. محقّق حلّی قدس سره: در شرایع الإسلام می نویسد:

لایجوز إستعمال شعر الخنزیر إختیاراً، فإن اضطرّ استعمل ما لا دسم فیه وغسل یده؛(1) استفاده از موی خوک در حال اختیار جایز نیست و اگر مجبور به استفاده شد، از آنچه چربی ندارد، استفاده کند و پس از آن دستش را بشوید.

نظیر این عبارت را علاّمۀ حلّی قدس سره در کتاب قواعد الإحکام آورده است؛(2) ولی در مختلف، عکس این نظر را مطرح کرده و می فرماید:

والمعتمد جواز إستعماله مطلقاً ونجاسته لا تعارض الإنتفاع به لما فیه من المنفعه العاجله الخالیه من ضرر عاجل أو آجل، فیکون سائغاً عملاً بالأصل السالم من معارضه؛(3) استفاده از موی خوک جایز است، چه در حال اختیار و چه در حال اضطرار، و نجس بودن خوک، مانع انتفاع از آن نمی شود؛ چون ضرری بر آن مترتّب نمی کرد. همچنین اصل بر جواز استفاده است و هیچ معارضی ندارد.

بنا بر این، طبق دیدگاه بیشتر فقها، استفاده از اجزای خوک جایز نیست و فقط علاّمۀ حلّی قدس سره در مختلف و برخی دیگر، این انتفاع را جایز می دانند.

ب) بررسی روایات

1. روایت یکم:

مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ یَحْیَی، عَنْ عَبْدِ اللّهِ بْنِ