شیوه تالیف مصادر روائی فقه صفحه 14

ص:23

5 . اشکال در فهم حدیث

از آفات مهمّ تقطیع حدیث ، پیدایش اشکال در فهم حدیث بوده است ، به همین سبب ، بسیاری از احادیثی که جزء مشکل الحدیث شمرده شده اند ، اگر به صدر و ذیل آن توجّه شود ، در می یابیم که در فهم آن مشکلی وجود ندارد .

6 . فوت شدن سبب ورود بسیاری از احادیث

همان گونه که برای بسیاری از آیات شریفۀ قرآن ، سبب نزول وجود دارد ، برای صدور احادیث از رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمّۀ معصومین علیهم السلام هم سبب نزول وجود دارد . از این رو ، جلال الدین عبدالرحمن سیوطی (911ق) کتابی را با عنوان اسباب ورود الاحادیث نوشته و معتقد است که سبب ورود حدیث در فهم و بیان مقصود آن نقش دارد . تقطیع روایات باعث شد تا این مقدّمه های احادیث فوت شود . به عنوان مثال ، حدیث معروف «لا ضرر ولا ضرار»(1) که از رسول خدا صلی الله علیه و آله صادر شده ، مقدّمه ای دارد که در آن بیان می کند واقعه و قضیّه ای اتفاق افتاده است و باعث شده است تا رسول خدا صلی الله علیه و آله این جمله را بفرماید .

حدیث لا ضرر ولا ضرر یکی از مهم ترین قاعده های فقهی می باشد و برخی از فقیهان عامّه آن را یکی از چهار پایۀ مهمّ فقه شمرده اند(2) .

خلاصۀ داستان از این قرار است که سمره ، درختی در آخر باغ مرد انصاری داشت و بدون اذن او وارد باغ می شد تا از درخت خود خبر گیرد . انصاری گفت :