شیوه تالیف مصادر روائی فقه صفحه 184

ص:193

به وثوق سندی اعتقاد دارند ، شهرت را جابر ضعف سند نمی شمارند . شهید ثانی و سیّد محمّد موسوی عاملی (1009ق) و شیخ حسن عاملی صاحب معالم الدین و از معاصران آیه اللّه خوئی همین نظر را دارند .

طرفداران وثوق سندی فقط بر سند تکیه می کنند و طرفداران وثوق صدوری به قرائن تکیه می کنند و به این طریق ممکن است روایاتی را که اصلاً سند ندارند ، معتبر بشمارند ، چون وثوق به صدور آن حاصل می شود . طرفداران وثوق صدوری و از جمله آیه اللّه بروجردی مرسلات محمّد بن ابی عمیر (217ق) و مشایخ ثلاثه (محمّد بن ابی عمیر ، صفوان بن یحیی (210ق) و احمد بن محمّد بن ابی نصر بزنطی (221ق) و بلکه مراسیل اصحاب اجماع و بلکه مراسیل صدوق را معتبر شمارند چون آنها جز از راویان ثقه روایت نمی کنند و جز از راویان ثقه ارسال نمی کنند(1) ، ولی آیه اللّه خوئی و سیّد محمّد موسوی عاملی و شیخ حسن عاملی و کسانی که بر سند تکیه می کنند ، مثل برخی شاگردان آیه اللّه خوئی اینگونه مرسلات را معتبر نمی شمارند و بر آن تکیه نمی کنند(2) .

3 . توجّه به قرائن توثیق راویان

اشاره

توثیق بر اساس قرائن ، بدین معنی است که راوی اگر مهمل باشد ، بر اساس برخی قرائن می توان وثاقت او را درک کرد . مرحوم آیه اللّه بروجردی بدینگونه