شیوه تالیف مصادر روائی فقه صفحه 213

ص:222

الحسین بن علی شهید أرض کربلاء ، قال : حدّثنی أبی أمیرالمؤمنین علیّ بن أبی طالب شهید أرض کوفه علیهم السلام ، قال : حدّثنی أخی وابن عمّی ، محمّد رسول اللّه صلی الله علیه و آله قال : حدّثنی جبرئیل ، قال : سمعت ربّ العزّه سبحانه وتعالی یقول :

کلمه لا إله إلّااللّه حصنی ، فمن قالها دخل حصنی ، ومن دخل حصنی أمن من عذابی ، صدق اللّه سبحانه ، وصدق جبرئیل ، وصدق رسوله والأئمّه علیهم السلام » . قال الأُستاذ أبوالقاسم القشیری : إنّ هذا الحدیث بهذا السند بلغ بعض أُمراء السامانیّه ، فکتبه بالذهب وأوصی أن یُدفن معه فلمّا مات رُئی فی المنام فقیل : ما فعل اللّه بک ؟ فقال : غفر اللّه لی بتلفّظی ب «لا إله إلّااللّه» وتصدیقی محمّداً رسول اللّه(1) . از این عمل حضرت رضا علیه السلام ، جایگاه و اهمیّت سند دانسته می شود .

5 . تعیین راویان مشترک

یکی از کارهای خاصّی که مرحوم شیخ حرّ عاملی در اسناد وسائل الشیعه انجام داده است ، شناسایی راویان مشترک بوده است . راوی مشترک عنوانی است که بر چند نفر صادق می باشد و شناسایی آن احتیاج به قرینه دارد . این قرائن عبارت اند از :

1 . امام مروی عنه . وقتی راوی شناخته شود که از اصحاب کدام امام است ، می توانیم آن عنوان مشترک را شناسایی کنیم . مثل ابن سنان که از حضرت صادق علیه السلام روایت می کند .

2 . مشایخ راوی و شاگردان او . یعنی از طبقۀ راوی می توانیم عنوان مشترک را شناسایی کنیم و یکی از آثار مهمّ طبقه شناسی راویان همین نکته می باشد ، یعنی