شیوه تالیف مصادر روائی فقه صفحه 254

ص:263

در این روایت مراد از ابی جعفر ، قطعاً امام باقر علیه السلام نیست ، چون امام باقر از زرعه و سماعه که هر دو راوی می باشند ، حدیث نقل نمی کند(1) .

و یا در این حدیث : محمّد بن یعقوب ، عن محمّد بن یحیی ، عن محمّد بن الحسن - یعنی الصفّار - إنّه کتب إلی أبی محمّد علیه السلام .

در این روایت مراد از ابو محمّد ، امام عسکری علیه السلام می باشد .

مصادر کتاب

فائدۀ چهارم : شیخ حرّ عاملی در فائدۀ چهارم مصادری را که از آنها روایت نقل کرده برشمرده است . او بر اساس شیوۀ خود روایات این کتاب ها را معتبر می شمارد ، چه سند داشته باشد ، چه سند نداشته باشد و مرسل و منقطع باشد . او متعرّض ارسال های خفی نمی شود ، زیرا معتقد است که استناد این کتاب ها به صاحبان آنها احراز شده و مؤلّفان آنها به صحّت روایات آنها شهادت داده اند ، پس دو مطلب وجود دارد :

1 . روایات این کتب معتبر می باشد ، چون صاحبان آنها ادّعای صحّت آن را نموده اند ، مثل شیخ صدوق که در مقدّمۀ من لا یحضره الفقیه به روشنی ادّعای صحّت روایات کتاب من لا یحضره الفقیه را دارد .

2 . این کتاب ها هم به صاحبان آنها مستند می باشد .

در قرن یازدهم ، شیخ محمّد عاملی (1030ق) یعنی شیخ بهائی در مشرق الشمسین و شیخ حرّ عاملی در خاتمۀ وسائل الشیعه و پس از آنها شیخ یوسف