شیوه تالیف مصادر روائی فقه صفحه 270

ص:279

تردیدهایی برآمده که به گمان او بر دلیل های فصل قبل وارد می شود . از آنجا که علمای اصولی همچون مرحوم آیه اللّه خوئی در مقدّمۀ معجم رجال الحدیث ، استاد جعفر سبحانی در کلیّات فی علم الرجال و بار فروشی در نتیجه المقال و دیگر محقّقان در مقام بررسی و نقد آنها برآمده اند ، ما در این فصل به آنها نمی پردازیم .

فائدۀ یازدهم : دربارۀ احادیث مضمره و عدم تضعیف روایت بوسیلۀ اخبار به دلیل روشن بودن دلیل آن می باشد . در بحث های قبلی هم اشاره به علّت پیدایش اضمار شد .

فائدۀ دوازدهم : دربارۀ راویان ثقه است که از کتاب های قدما و خلاصه الرجال علّامۀ حلّی نقل می کند .

نمونه هایی از تصحیفات

1 . «عن أبی جعفر علیه السلام قال : إنّ نوحاً لمّا هبط من السفینه غرس غرساً فکان فیما غرس النخله فجاء إبلیس فقلعها ... فجعل له الثلثین . فقال أبو جعفر علیه السلام : إذا أخذت عصیراً فاطبخْه حتّی یذهب الثلثان وکُل واشرب فذاک نصیب الشیطان»(1) .

امام خمینی قدس سره در کتاب الطهاره می نویسد : در مصدر اصلی یعنی کتاب الکافی «الحَبَله» است(2) . علّامه محمّد باقر مجلسی نیز در مرآه العقول می گوید :

در بعضی نسخه ها «النخله» وارد شده و در برخی نسخه ها «الحَبَلَه»(3) .