حکم ظاهری : پذیرش یا انکار؟ صفحه 55

ص:62

گفتار پنجم: بررسی اشکالات نظریۀ برگزیده

اشاره

نتیجۀ مطالبی که در مباحث گذشته بیان شد این است که تقسیم حکم شرعی به واقعی و ظاهری صحیح نیست و در شریعت بیش از یک حکم وجود ندارد که همان حکم واقعی است. از این رو حکم ظاهری به معنایی که گفته شد مورد قبول ما نمی باشد. برای روشن تر شدن ابعاد این مطلب لازم است به ابهاماتی که در این رابطه وجود دارد یا اشکالاتی که مطرح شده پاسخ دهیم.

اشکال اول

اشاره

بعضی از روایات به گونه ای وجود حکم ظاهری را تأیید کرده و بر جعل مؤدّا دلالت دارند. از باب نمونه دو روایت را ذکر می کنیم:

1. امام علیه السلام می فرماید: « العمری وابنه ثقتان فما ادّیا عنّی فعنّی یؤدیان ».(1) امام علیه السلام دربارۀ عمری و پسرش فرمودند: این دو ثقه هستند، پس هر آن چه که از من بگویند از من گفته اند.