راه های فقهی رهایی از مخالفت با احکام شرع صفحه 129

ص:142

1- (1) تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله، (المضاربه، الشرکه، المزارعه و...)، ص 441.
2- (2) مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، طبع جدید، ج 21، ص 100.
3- (3) بدایه المجتهد، ج 2، ص 301.
4- (4) اعلام الموقعین، ج 3، ص 360.
5- (5) بدایه المجتهد، ج 2، ص 301.

گفتار پنجم: شهادت وکیل به نفع موکل خود

به نظر فقیهان شیعه و اهل سنت، شهادت وکیل به نفع موکل خود صحیح نیست؛(1) زیرا متهم است که به حق شهادت ندهد. برخی برای جایز شمردن آن راهی را پیشنهاد کرده اند که موکل قبل از شهادت وکیلش را از وکالت عزل کند و پس از شهادت او را دوباره به وکالت خود نصب کند، زیرا به عقیدۀ اینان، شهادت وکیل بعد از عزل او پذیرفته است. محقق اردبیلی می نویسد:

لو عزل قبلت فی الجمیع ما لم یکن اقام بها أو شرع فی المنازعه.(2)

اگر وکیل عزل شود، شهادت او در تمام مواردی که نسبت به آنها اقدام نکرده یا منازعه را شروع نکرده باشد، پذیرفته می شود.

صحت شهادت در صورتی است که عزل وکیل صوری نباشد. برخی فقیهان، عزل از وکالت را نیز برای قبول شهادت کارساز ندانسته اند.(3)

گفتار ششم: شرط ضمان بر وکیل

هرگاه موکل احتمال دهد که مال در دست او تلف شود، آیا می تواند بر او شرط ضمان کند؟

وکیل از نظر فقهای امامیه، امین است و تنها در موارد تفریط و تعدی ضامن است.(4) ایشان شرط ضمان بر وکیل را جایز ندانسته و وکیل را همانند ودعی می دانند و معتقدند همان گونه که ودعی، امین است و ضامن خسارت های احتمالی نیست، وکیل نیز ضامن نیست و شرط ضمان با او صحیح نیست.