راه های فقهی رهایی از مخالفت با احکام شرع صفحه 190

ص:203

به خاطر ظلم یهودیان، غذاهای پاکیزه ای که بر آنان حلال شده بود، بر آنان حرام کردیم... و به خاطر این که ربا می گرفتند، در حالی که از آن نهی شده بودند.

عامل اصلی ترویج ربا در جزیره العرب، مهاجران یهود بودند که از فلسطین و یمن به آن جا آمده بودند. بعضی از ویژگی های ربای رایج بین یهودیان این طور نقل شده است:

الف. ربای آنان بیشتر در مواد غذایی و طلا و نقره شایع بوده است.

ب. حرمت آن اختصاص به ربا گرفتن از یهودیان دیگر بوده است و ربا گرفتن از غیر یهودیان بر آنان حرام نبوده است.

ج. علت تحریم ربا بر آنان دفع ظلم بوده است.(1)

گفتار دوم: ربای رایج در بین مسیحیان

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در صلح با مسیحیان نجران شرایطی را تعیین کردند؛ از جمله:

ان لا یأکلوا الربا فمن فعل ذلک فقد برئت ذمه الله و ذمه رسوله.(2)

مسیحیان نباید ربا بخورند و هر کس مرتکب رباخواری شود، از پیمان خدا و رسولش خارج شده است.

ربای رایج بین مسیحیان - که در تورات و انجیل حرام شده بود - همۀ انواع قرض با بهره را شامل می شده است. در انجیل لوقا (34:6 و 35) آمده است:

إذا أقرضتم لمن تنتظرون منهم المکافأه فأی فضل یعرف لکم ؟... و لکن... افعلوا الخیرات و أقرضوا غیر منتظرین عائد بها و إذن یکون ثوابکم جزیلا.(3)