راه های فقهی رهایی از مخالفت با احکام شرع صفحه 248

ص:261

1- (1) وسائل الشیعه، ج 18، ص 136، ابواب الربا، باب 7، حدیث 5.
2- (2) همان، ص 135، ابواب الربا، باب 7، حدیث 2.
3- (3) جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 23، ص 383.
4- (4) همان، ص 380-381.

دلالت روایات کاملاً واضح است. بنابراین، ربای بین زن و شوهر، ربای بین پدر و فرزند و ربای ارباب از بنده و ربای مسلمان از کافر، هیچ اشکالی ندارد.

گفتار دوم: خروج موضوعی از حرمت ربا

بحث ما در این نوشتار دربارۀ حیله های ربا به موارد خروج موضوعی از حرمت ربا برمی گردد، زیرا مراد از حیله های ربا، راه هایی است که به واسطۀ آنها موضوع ربا تغییر پیدا می کند. چون این راه ها متعدد و بحث از آنها به درازا می کشد، این بحث را به فصل چهارم این نوشتار تحت عنوان «حیله های ربا» موکول می کنیم و در آن جا به طور مفصل راه های خروج از موضوع ربا را بیان خواهیم کرد.