راه های فقهی رهایی از مخالفت با احکام شرع صفحه 366

ص:379

چون سفته حاکی از دَین است، پس در حقیقت، در خرید و فروش آن معامله بر روی دَین واقع می شود.

گفتار دوم: انواع سفته

1. سفته حقیقی که نشانه بدهی واقعی است و امضاکنندۀ آن حقیقتاً مبلغ ذکر شده را به دارندۀ سفته بدهکار است و سفته، مدرک بدهی اوست.(1)

2. سفتۀ صوری (دوستانه) که نشانۀ بدهی حقیقی نیست و برای غرض دیگری صادر شده است.(2)

از آن جا که خرید و فروش سفته از موارد و مصادیق خرید و فروش دَین است و برای روشن شدن حکم خرید و فروش انواع سفته، ابتدا باید حکم خرید و فروش دَین روشن شود.

گفتار سوم: فروش دَین

فروختن دَین در مقابل دَین، که هم ثمن و هم مثمن دَین باشند، جایز نیست. فروختن آن قبل از حلول سر رسید به غیر دَین، دو صورت دارد:

1. فروختن به صاحب دَین، که معمولاً نقد کردن دَین قبل از موعد به قیمت کمتر رخ می دهد و این نوع تنزیل، بلا اشکال و جایز است.(3) امام خمینی در این زمینه می نویسد:

یجوز تعجیل الدین المؤجل بنقصان مع التراضی، و هو الذی یسمی فی لسان تجار العصر بالنزول، و لا یجوز تأجیل الحالّ و لا زیاده أجل المؤجل بزیاده.(4)