بررسی فقهی بلوغ دختران صفحه 34

ص:51

توانایی بر آمیزش معنا کرده اند. به نظر می رسد آن چه در نظر این دو مفسر مورد اشکال می باشد احتلام فعلی است؛ یعنی می گویند مراد از بلوغ نکاح، احتلام فعلی نیست. این مطلبی است که بسیاری از بزرگان از جمله صاحب جواهر نیز آن را پذیرفته اند.

اما از سوی دیگر فخر رازی می گوید:

«المساله الثانیه: المراد من بلوغ النکاح هو الاحتلام المذکور فی قوله وَ إِذا بَلَغَ الْأَطْفالُ مِنْکُمُ الْحُلُمَ وهو فی قول عامه الفقها عباره عن البلوغ مبلغ الرجال الذی عنده یجری علی صاحبه القلم ویلزمه الحدود والاحکام وانّما سمّی الاحتلام، بلوغ النکاح لانه انزال الماء الدافق الذی یکون فی الجماع».(1)

«منظور از بلوغ نکاح همان احتلام است که در آیۀ وَ إِذا بَلَغَ الْأَطْفالُ مِنْکُمُ الْحُلُمَ ذکر شده و معنای آن در نظر عموم فقها رسیدن به حد مردان است که در این زمان قلم تکلیف بر او جاری شده و حدود و احکام بر او لازم می شود و احتلام، بلوغ نکاح نامیده شده؛ زیرا احتلام همان انزال ماء دافق است که در جماع محقق می شود».

در تفسیر مراغی نیز همین معنا برای بلوغ نکاح ذکر شده است.(2)

در مجموع از سخن مفسرین بر می آید که مراد از بلوغ نکاح در آیه همان بلوغ جنسی است. در احادیثی هم که در ذیل این آیه وارد شده، بلوغ نکاح به احتلام تفسیر شده است.

امام صادق علیه السلام در تفسیر این آیه می فرماید: