- پیش گفتار 1
- اشاره 5
- اشاره 9
- الف) بلوغ در لغت 9
- ب) احتلام و حُلم در لغت 12
- ج) ادراک در لغت 15
- جمع بندی 17
- الف) عرف عام 18
- ب) عرف خاص 20
- نتیجۀ کلی 24
- الف) تمییز 26
- اشاره 26
- ب) رشد 28
- نتیجه 31
- اشاره 32
- 1. بلوغ نکاح 32
- اشاره 32
- احتمال اول 33
- احتمال دوم 35
- 2. بلوغ حُلُم 36
- 3. بلوغ اشُدّ 38
- نتیجه 40
- تنبیه اول: تعابیر فقها از بلوغ 41
- تنبیه دوم: طریقت یا موضوعیت امارات بلوغ 44
- تنبیه سوم: عمومیت معنای لفظ صبی 46
- تنبیه چهارم: فرق بین احکام شرعی از حیث موضوع 47
- تنبیه پنجم: تأسیس اصل در مسئله 49
- اشاره 51
- اشاره 53
- نشانه های طبیعی 53
- الف) نشانه های مشترک 55
- ب). نشانه های اختصاصی 58
- اشاره 61
- مقدمه 63
- گفتار اول: ادلۀ اثبات تکلیف بر دختران با رویش موی زهاری 65
- دلیل اول 65
- اشاره 65
- اشاره 65
- بررسی دلیل اول 66
- دلیل سوم 67
- دلیل دوم 67
- نتیجه 75
- گفتار دوم: شمول این علامت نسبت به دختران 77
- اشاره 77
- دلیل اول 77
- اشاره 77
- اشاره 78
- بررسی دلیل اول 78
- دلیل دوم 78
- دلیل سوم 78
- بررسی دلیل سوم 79
- تنبیه: وجه اعتبار خشونت در موی زهاری 80
- گفتار سوم: رویش موی زهاری؛ 81
- اشاره 81
- قول اول 82
- قول دوم 84
- نتیجه 86
- گفتار چهارم: اختصاص رویش مو به عانه 87
- اشاره 87
- ادلۀ اختصاص 88
- اشاره 91
- مقدمه 93
- گفتار اول: نسبت احتلام و خروج منی 95
- گفتار دوم: ادلۀ ثبوت تکلیف بر دختران با خروج منی 99
- اشاره 99
- دلیل اول 100
- دلیل دوم 101
- اشاره 102
- کلام صاحب جواهر و بررسی آن 108
- نتیجه 109
- دلیل چهارم 110
- دلیل پنجم 110
- گفتار سوم: ادلۀ منکرین اماریت احتلام در دختران 112
- اشاره 112
- دلیل اول 112
- بررسی دلیل اول 112
- اشاره 113
- بررسی دلیل دوم 113
- دلیل دوم 113
- اشاره 114
- دلیل چهارم 114
- دلیل سوم 114
- اشاره 114
- بررسی دلیل سوم 114
- بررسی دلیل چهارم 115
- دلیل پنجم 116
- اشاره 116
- بررسی دلیل پنجم 117
- نتیجه 118
- اشاره 119
- 1. خروج منی در وقت امکان 119
- گفتار چهارم: خصوصیات و شرایط اماریت خروج منی 119
- 2. فعلیت خروج منی 121
- 4. اقتران به شهوت 125
- 3. خروج از محل متعارف 125
- اشاره 129
- مقدمه 131
- دلیل اول 133
- دلیل دوم 133
- اشاره 133
- گفتار اول: ادلۀ ثبوت تکلیف بر دختران با حیض 133
- نتیجه 140
- تنبیه: اعتبار وقت امکان در حیض 141
- گفتار دوم: حیض نشانۀ بلوغ یا دلیل بر سبق بلوغ ؟ 142
- اشاره 147
- گفتار اول: حمل 149
- اشاره 149
- مدخلیت وضع در اماریت حمل 153
- نتیجه 153
- گفتار دوم: قد 156
- اشاره 156
- توجیه اول 157
- توجیه دوم 158
- بررسی توجیه دوم 159
- نتیجه 160
- اشاره 161
- سایر امور 162
- اشاره 167
- احتمالات سه گانه در مورد سن 169
- بررسی احتمالات سه گانه 170
- اشاره 173
- دستۀ اول 175
- دستۀ دوم 176
- دستۀ سوّم 177
- دستۀ چهارم 179
- دستۀ پنجم 181
- نتیجه 182
- دستۀ اوّل 183
- اشاره 183
- دستۀ دوّم 184
- دستۀ سوم 190
- دستۀ چهارم 197
- دستۀ ششم 199
- دستۀ پنجم 199
- جمع بندی روایات سن 226
- نتیجۀ کلی 226
- تقدم روایات 9 سالگی بر سایر روایات سن 228
- اشاره 231
- راه حل اول 235
- اشاره 235
- بررسی راه حل اول 236
- اشکال اول 236
- اشکال دوم 239
- راه حل دوم 241
- اشاره 241
- اشکال اول 242
- بررسی راه حل دوم 242
- اشکال دوم 243
- اشکال سوم 243
- راه حل سوم 245
- اشاره 245
- راه حل چهارم 252
- اشاره 252
- اشکال اول 254
- اشکال دوم 254
- اشکال سوم 255
- راه حل پنجم 257
- اشاره 257
- بررسی راه حل پنجم 259
- اشکال اول 260
- اشکال دوم 261
- اشکال سوم 261
- راه حل ششم 262
- اشاره 262
- اشکال اول 264
- بررسی راه حل ششم 264
- اشکال دوم 265
- اشکال چهارم 266
- اشکال سوم 266
- اشکال پنجم 267
- راه حل هفتم 268
- اشاره 268
- بررسی راه حل هفتم 270
- اشکال اول 270
- اشکال دوم 271
- اشکال سوم 273
- اشکال چهارم 273
- اشاره 276
- بررسی اشکالات راه حل برگزیده 277
- اشکال اول 277
- اشاره 277
- اشاره 278
- اشکال دوم 278
- پاسخ 279
- پاسخ 279
- اشکال سوم 279
- اشاره 279
- پاسخ 280
- اشاره 280
- اشکال چهارم 280
- اشاره 281
- اشکال پنجم 281
- اشکال ششم 282
- اشاره 284
- اشاره 285
- اشکال هشتم 285
- پاسخ 286
- حکم در فرض تساقط 289
- اشاره 291
- اشاره 293
- دلیل اول 293
- دلیل پنجم 294
- دلیل دوم 294
- دلیل سوم 294
- دلیل چهارم 294
- اشاره 298
- الف) نشانه های طبیعی 299
- ب) سن 301
ص:52
1- (1) التفسیر الکبیر، ج 9، ص 188.
2- (2) تفسیر المراغی، ج 4، ص 188.
«من کان فی یده مال بعض الیتامی فلا یجوز له ان یعطیه حتی یبلغ النکاح ویحتلم».(1)
«کسی که مال برخی از یتیمان در دست اوست (باید آن مال را حفظ کند) و جایز نیست آن مال را به او بدهد تا زمانی که محتلم شود و بلوغ نکاح در او حاصل گردد».
عطف تفسیری «یحتلم» بر «یبلغ النکاح» در این روایت گواه بر آن است که مراد از بلوغ نکاح، احتلام است.
احتمال دوم
مراد از بلوغ نکاح رسیدن به حد ازدواج است و این کنایه از توانایی تشکیل خانواده و ادارۀ آن است. بدیهی است بر اساس این احتمال دیگر مراد از بلوغ نکاح بلوغ جنسی نیست.
این احتمال اگرچه ثبوتا ممکن است ولی ادله لذا به نظر می رسد این احتمال بیشتر به ادعایی شبیه است که دلیلی بر آن وجود ندارد.
ممکن است گمان شود اختلاف سیاق آیه بلوغ نکاح با آیه بلوغ حلم شاهد بر این احتمال است ولی واضح است صرف اختلاف سیاق نمی تواند دلیلی بر این احتمال باشد.
به علاوه قرینه مهمی که این احتمال را اساساً نفی می کند این است که اگر بلوغ نکاح به معنای توانایی تشکیل خانواده و اداره زندگی باشد، در این صورت ذکر قید «رشد» لغو خواهد بود؛ زیرا رشید یعنی کسی که