- پیش گفتار 1
- اشاره 5
- اشاره 9
- الف) بلوغ در لغت 9
- ب) احتلام و حُلم در لغت 12
- ج) ادراک در لغت 15
- جمع بندی 17
- الف) عرف عام 18
- ب) عرف خاص 20
- نتیجۀ کلی 24
- الف) تمییز 26
- اشاره 26
- ب) رشد 28
- نتیجه 31
- 1. بلوغ نکاح 32
- اشاره 32
- اشاره 32
- احتمال اول 33
- احتمال دوم 35
- 2. بلوغ حُلُم 36
- 3. بلوغ اشُدّ 38
- نتیجه 40
- تنبیه اول: تعابیر فقها از بلوغ 41
- تنبیه دوم: طریقت یا موضوعیت امارات بلوغ 44
- تنبیه سوم: عمومیت معنای لفظ صبی 46
- تنبیه چهارم: فرق بین احکام شرعی از حیث موضوع 47
- تنبیه پنجم: تأسیس اصل در مسئله 49
- اشاره 51
- اشاره 53
- نشانه های طبیعی 53
- الف) نشانه های مشترک 55
- ب). نشانه های اختصاصی 58
- اشاره 61
- مقدمه 63
- گفتار اول: ادلۀ اثبات تکلیف بر دختران با رویش موی زهاری 65
- دلیل اول 65
- اشاره 65
- اشاره 65
- بررسی دلیل اول 66
- دلیل سوم 67
- دلیل دوم 67
- نتیجه 75
- اشاره 77
- اشاره 77
- دلیل اول 77
- گفتار دوم: شمول این علامت نسبت به دختران 77
- اشاره 78
- بررسی دلیل اول 78
- دلیل دوم 78
- دلیل سوم 78
- بررسی دلیل سوم 79
- تنبیه: وجه اعتبار خشونت در موی زهاری 80
- گفتار سوم: رویش موی زهاری؛ 81
- اشاره 81
- قول اول 82
- قول دوم 84
- نتیجه 86
- گفتار چهارم: اختصاص رویش مو به عانه 87
- اشاره 87
- ادلۀ اختصاص 88
- اشاره 91
- مقدمه 93
- گفتار اول: نسبت احتلام و خروج منی 95
- گفتار دوم: ادلۀ ثبوت تکلیف بر دختران با خروج منی 99
- اشاره 99
- دلیل اول 100
- دلیل دوم 101
- اشاره 102
- کلام صاحب جواهر و بررسی آن 108
- نتیجه 109
- دلیل چهارم 110
- دلیل پنجم 110
- اشاره 112
- گفتار سوم: ادلۀ منکرین اماریت احتلام در دختران 112
- بررسی دلیل اول 112
- دلیل اول 112
- دلیل دوم 113
- اشاره 113
- بررسی دلیل دوم 113
- دلیل سوم 114
- اشاره 114
- اشاره 114
- دلیل چهارم 114
- بررسی دلیل سوم 114
- بررسی دلیل چهارم 115
- اشاره 116
- دلیل پنجم 116
- بررسی دلیل پنجم 117
- نتیجه 118
- گفتار چهارم: خصوصیات و شرایط اماریت خروج منی 119
- اشاره 119
- 1. خروج منی در وقت امکان 119
- 2. فعلیت خروج منی 121
- 4. اقتران به شهوت 125
- 3. خروج از محل متعارف 125
- اشاره 129
- مقدمه 131
- دلیل اول 133
- دلیل دوم 133
- اشاره 133
- گفتار اول: ادلۀ ثبوت تکلیف بر دختران با حیض 133
- نتیجه 140
- تنبیه: اعتبار وقت امکان در حیض 141
- گفتار دوم: حیض نشانۀ بلوغ یا دلیل بر سبق بلوغ ؟ 142
- اشاره 147
- گفتار اول: حمل 149
- اشاره 149
- مدخلیت وضع در اماریت حمل 153
- نتیجه 153
- گفتار دوم: قد 156
- اشاره 156
- توجیه اول 157
- توجیه دوم 158
- بررسی توجیه دوم 159
- نتیجه 160
- اشاره 161
- سایر امور 162
- اشاره 167
- احتمالات سه گانه در مورد سن 169
- بررسی احتمالات سه گانه 170
- اشاره 173
- دستۀ اول 175
- دستۀ دوم 176
- دستۀ سوّم 177
- دستۀ چهارم 179
- دستۀ پنجم 181
- نتیجه 182
- دستۀ اوّل 183
- اشاره 183
- دستۀ دوّم 184
- دستۀ سوم 190
- دستۀ چهارم 197
- دستۀ ششم 199
- دستۀ پنجم 199
- جمع بندی روایات سن 226
- نتیجۀ کلی 226
- تقدم روایات 9 سالگی بر سایر روایات سن 228
- اشاره 231
- راه حل اول 235
- اشاره 235
- بررسی راه حل اول 236
- اشکال اول 236
- اشکال دوم 239
- راه حل دوم 241
- اشاره 241
- اشکال اول 242
- بررسی راه حل دوم 242
- اشکال سوم 243
- اشکال دوم 243
- راه حل سوم 245
- اشاره 245
- اشاره 252
- راه حل چهارم 252
- اشکال دوم 254
- اشکال اول 254
- اشکال سوم 255
- راه حل پنجم 257
- اشاره 257
- بررسی راه حل پنجم 259
- اشکال اول 260
- اشکال دوم 261
- اشکال سوم 261
- اشاره 262
- راه حل ششم 262
- بررسی راه حل ششم 264
- اشکال اول 264
- اشکال دوم 265
- اشکال چهارم 266
- اشکال سوم 266
- اشکال پنجم 267
- اشاره 268
- راه حل هفتم 268
- بررسی راه حل هفتم 270
- اشکال اول 270
- اشکال دوم 271
- اشکال چهارم 273
- اشکال سوم 273
- اشاره 276
- اشکال اول 277
- بررسی اشکالات راه حل برگزیده 277
- اشاره 277
- اشکال دوم 278
- اشاره 278
- پاسخ 279
- پاسخ 279
- اشاره 279
- اشکال سوم 279
- اشاره 280
- اشکال چهارم 280
- پاسخ 280
- اشاره 281
- اشکال پنجم 281
- اشکال ششم 282
- اشاره 284
- اشکال هشتم 285
- اشاره 285
- پاسخ 286
- حکم در فرض تساقط 289
- اشاره 291
- اشاره 293
- دلیل اول 293
- دلیل دوم 294
- دلیل پنجم 294
- دلیل چهارم 294
- دلیل سوم 294
- اشاره 298
- الف) نشانه های طبیعی 299
- ب) سن 301
ص:110
مقدمه
یکی از اموری که به عنوان مبدأ ثبوت تکلیف در دختران ذکر گردیده، خروج منی است. عبارات فقها در این رابطه مختلف است. گاهی از این علامت به احتلام و گاهی نیز از آن به خروج منی تعبیر کرده اند. البته استعمال عنوان خروج منی از احتلام بیشتر است، برخلاف روایات که در آن فقط از عنوان احتلام استفاده شده است.
ذیلاً نمونه هایی از عبارات فقها را نقل می کنیم:
1. شیخ طوسی در مبسوط می فرماید:
«والبلوغ یکون باحد خمسه اشیاء: خروج المنی و...».(1)
2. ابن زهره حلبی می فرماید:
«والبلوغ یکون باحد خمسه اشیاء: السن وظهور المنی و...».(2)
3. محقق در شرایع می فرماید: