- پیش گفتار 1
- اشاره 5
- الف) بلوغ در لغت 9
- اشاره 9
- ب) احتلام و حُلم در لغت 12
- ج) ادراک در لغت 15
- جمع بندی 17
- الف) عرف عام 18
- ب) عرف خاص 20
- نتیجۀ کلی 24
- اشاره 26
- الف) تمییز 26
- ب) رشد 28
- نتیجه 31
- اشاره 32
- 1. بلوغ نکاح 32
- اشاره 32
- احتمال اول 33
- احتمال دوم 35
- 2. بلوغ حُلُم 36
- 3. بلوغ اشُدّ 38
- نتیجه 40
- تنبیه اول: تعابیر فقها از بلوغ 41
- تنبیه دوم: طریقت یا موضوعیت امارات بلوغ 44
- تنبیه سوم: عمومیت معنای لفظ صبی 46
- تنبیه چهارم: فرق بین احکام شرعی از حیث موضوع 47
- تنبیه پنجم: تأسیس اصل در مسئله 49
- اشاره 51
- نشانه های طبیعی 53
- اشاره 53
- الف) نشانه های مشترک 55
- ب). نشانه های اختصاصی 58
- اشاره 61
- مقدمه 63
- اشاره 65
- اشاره 65
- دلیل اول 65
- گفتار اول: ادلۀ اثبات تکلیف بر دختران با رویش موی زهاری 65
- بررسی دلیل اول 66
- دلیل سوم 67
- دلیل دوم 67
- نتیجه 75
- دلیل اول 77
- اشاره 77
- گفتار دوم: شمول این علامت نسبت به دختران 77
- اشاره 77
- بررسی دلیل اول 78
- اشاره 78
- دلیل سوم 78
- دلیل دوم 78
- بررسی دلیل سوم 79
- تنبیه: وجه اعتبار خشونت در موی زهاری 80
- اشاره 81
- گفتار سوم: رویش موی زهاری؛ 81
- قول اول 82
- قول دوم 84
- نتیجه 86
- اشاره 87
- گفتار چهارم: اختصاص رویش مو به عانه 87
- ادلۀ اختصاص 88
- اشاره 91
- مقدمه 93
- گفتار اول: نسبت احتلام و خروج منی 95
- اشاره 99
- گفتار دوم: ادلۀ ثبوت تکلیف بر دختران با خروج منی 99
- دلیل اول 100
- دلیل دوم 101
- اشاره 102
- کلام صاحب جواهر و بررسی آن 108
- نتیجه 109
- دلیل پنجم 110
- دلیل چهارم 110
- گفتار سوم: ادلۀ منکرین اماریت احتلام در دختران 112
- دلیل اول 112
- اشاره 112
- بررسی دلیل اول 112
- اشاره 113
- دلیل دوم 113
- بررسی دلیل دوم 113
- دلیل سوم 114
- اشاره 114
- دلیل چهارم 114
- اشاره 114
- بررسی دلیل سوم 114
- بررسی دلیل چهارم 115
- اشاره 116
- دلیل پنجم 116
- بررسی دلیل پنجم 117
- نتیجه 118
- گفتار چهارم: خصوصیات و شرایط اماریت خروج منی 119
- 1. خروج منی در وقت امکان 119
- اشاره 119
- 2. فعلیت خروج منی 121
- 4. اقتران به شهوت 125
- 3. خروج از محل متعارف 125
- اشاره 129
- مقدمه 131
- اشاره 133
- دلیل دوم 133
- دلیل اول 133
- گفتار اول: ادلۀ ثبوت تکلیف بر دختران با حیض 133
- نتیجه 140
- تنبیه: اعتبار وقت امکان در حیض 141
- گفتار دوم: حیض نشانۀ بلوغ یا دلیل بر سبق بلوغ ؟ 142
- اشاره 147
- گفتار اول: حمل 149
- اشاره 149
- نتیجه 153
- مدخلیت وضع در اماریت حمل 153
- گفتار دوم: قد 156
- اشاره 156
- توجیه اول 157
- توجیه دوم 158
- بررسی توجیه دوم 159
- نتیجه 160
- اشاره 161
- سایر امور 162
- اشاره 167
- احتمالات سه گانه در مورد سن 169
- بررسی احتمالات سه گانه 170
- اشاره 173
- دستۀ اول 175
- دستۀ دوم 176
- دستۀ سوّم 177
- دستۀ چهارم 179
- دستۀ پنجم 181
- نتیجه 182
- اشاره 183
- دستۀ اوّل 183
- دستۀ دوّم 184
- دستۀ سوم 190
- دستۀ چهارم 197
- دستۀ پنجم 199
- دستۀ ششم 199
- جمع بندی روایات سن 226
- نتیجۀ کلی 226
- تقدم روایات 9 سالگی بر سایر روایات سن 228
- اشاره 231
- راه حل اول 235
- اشاره 235
- بررسی راه حل اول 236
- اشکال اول 236
- اشکال دوم 239
- راه حل دوم 241
- اشاره 241
- اشکال اول 242
- بررسی راه حل دوم 242
- اشکال سوم 243
- اشکال دوم 243
- راه حل سوم 245
- اشاره 245
- اشاره 252
- راه حل چهارم 252
- اشکال دوم 254
- اشکال اول 254
- اشکال سوم 255
- اشاره 257
- راه حل پنجم 257
- بررسی راه حل پنجم 259
- اشکال اول 260
- اشکال دوم 261
- اشکال سوم 261
- اشاره 262
- راه حل ششم 262
- اشکال اول 264
- بررسی راه حل ششم 264
- اشکال دوم 265
- اشکال چهارم 266
- اشکال سوم 266
- اشکال پنجم 267
- راه حل هفتم 268
- اشاره 268
- اشکال اول 270
- بررسی راه حل هفتم 270
- اشکال دوم 271
- اشکال سوم 273
- اشکال چهارم 273
- اشاره 276
- اشکال اول 277
- بررسی اشکالات راه حل برگزیده 277
- اشاره 277
- اشاره 278
- اشکال دوم 278
- پاسخ 279
- اشکال سوم 279
- پاسخ 279
- اشاره 279
- اشکال چهارم 280
- پاسخ 280
- اشاره 280
- اشاره 281
- اشکال پنجم 281
- اشکال ششم 282
- اشاره 284
- اشاره 285
- اشکال هشتم 285
- پاسخ 286
- حکم در فرض تساقط 289
- اشاره 291
- دلیل اول 293
- اشاره 293
- دلیل پنجم 294
- دلیل سوم 294
- دلیل دوم 294
- دلیل چهارم 294
- اشاره 298
- الف) نشانه های طبیعی 299
- ب) سن 301
ص:111
1- (1) المبسوط، ج 2، ص 282.
2- (2) غنیه النزوع، 251.
«یعلم بلوغه: بانبات الشعر الخشن علی العانه، سواء کان مسلما او مشرکا وخروج المنی...».(1)
4. علامه حلی در ارشاد الاذهان می فرماید:
«ویعلم بلوغ الذکر: بالمنی وانبات الشعر الخشن علی العانه... والانثی: بالاولین...».(2)
محقق اردبیلی(3) و جمع کثیری از فقها، از متقدمین و متاخرین و معاصرین از جمله امام خمینی،(4) خروج منی را علامت بلوغ دانسته اند.
البته برخی نیز عنوان ظهور منی را بکار برده و جمعی نیز فقط عنوان منی را ذکر کرده اند. در آینده بیشتر در این باره سخن خواهیم گفت.
در مقابل، جمعی از فقها از عنوان احتلام نام برده اند؛ از جمله:
1. علامه در تذکره می فرماید:
«اما المشترک فثلاثه: الانبات للشعر والاحتلام والسن».(5)
2. یحیی بن سعید حلی در الجامع للشرایع می گوید:
«وهو انبات العانه ما یفتقر الی الحلق والاحتلام فی الرجل والمرئه و....».(6)
به هر حال اکثر فقها عنوان خروج منی را به کار برده اند. روایات هم در آینده نقل خواهد شد.