نگرشی به فقه کلامی صفحه 126

ص:130

وَقَلِیلٌ مِنْ عِبَادِی الشَّکُورُ ؛((1))

و اندکی از بندگانم شکرگزارند .

و پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود :

فلا أراهُ یخْلُصُ منهم إلاّ مثل هَمل النَّعَم؛((2))

گمان نمی کنم که از آنها کسی رهایی یابد جز اندکی مانند شترهای سرگردان .

پس از این مقدّمۀ طولانی (که می خواستیم از خلال آن روشن سازیم که سید مرتضی رحمه الله در عملکردش چه چیزی را در سر داشت) و اینکه [بیان داشتیم] فقه کلامی، فراتر از «فقه مقارن» یا «فقه خلاف» است، بر ماست که سخن را در زمینۀ فقه کلامی بَسْط دهیم.

3 . فقه کلامی

اشاره

فقه کلامی، اصطلاحی پدید آمده از دو کلمه (فقه) و (کلام) است فقه در لغت به معنای دانستن و فهمیدن چیزی می باشد، و در شرع به علمی اطلاق می شود که به فهم احکام شرعی از روی ادله تفصیله آن می پردازد.

اما علم کلام دانشی را گویند که متکفل اقامه دلیل نقلی وعقلی