نگرشی به فقه کلامی صفحه 91

ص:95

گاه فقیه [در فقه] مقارن - بعضی از زمان ها - به قول کسی از مذهب دیگر که با او موافق است (برای الزام وی به آنچه قائل است و پشتیبانی قول خودش) یاری می جوید .

2. فقه اختلاف

اشاره

فقه اختلاف یک روش علمی جَدَلی است . عالمی از یکی از مذاهب اسلامی به آن بر ادلّۀ مذهب دیگر یاری می جوید؛ از سویی دلیل مذهب خویش را بیان می دارد واستوار می سازد و از دیگر سو، دلیل مذهب دیگر را تضعیف می کند .

فقه اختلاف را چنین تعریف کرده اند :

علمی که به وسیله آن توانِ حفظ احکام فرعیه مورد اختلاف میان ائمّۀ مذاهب یا ویران سازی آنها به وسیلۀ بیان حجّت های شرعی و خدشه در ادلّه، فراهم می آید.((1))

این سخن، بدان معناست که فقهِ خلاف، در آنِ واحد، دو کار را [با هم] انجام می دهد : تخریب و فروپاشی، و ساخت و ساز .

وی یا پاسخ گوست، که وضع شرعی را حفظ می کند یا پرسشگر