بیان احکام با کلام ائمه علیهم السلام : گزیده کتاب کافی و اصول دیگر صفحه 157

ص: 158

الْفَجْرَ فَلْیُتِمَّ صَوْمَهُ وَ لَا إِعَادَهَ عَلَیْهِ وَ إِنْ کَانَ قَامَ فَأَکَلَ وَ شَرِبَ ثُمَّ نَظَرَ إِلَی الْفَجْرِ فَرَأَی أَنَّهُ قَدْ طَلَعَ الْفَجْرُ فَلْیُتِمَّ صَوْمَهُ وَ یَقْضِی یَوْماً آخَرَ لِأَنَّهُ بَدَأَ بِالْأَکْلِ قَبْلَ النَّظَرِ فَعَلَیْهِ الْإِعَادَهُ. (1)

مرحوم شیخ کلینی، با سند خویش از سماعه بن مهران روایت کرده که گفت: از امام صلوات الله علیه پرسیدم: فردی در ماه رمضان پس از طلوع فجر خورد و آشامید؟

فرمود: اگر بر خیزد و نگاه کند و فجر را نبیند و بخورد پس از آن بار دیگر نگاه کند و فجر را ببیند بایستی روزه اش را کامل نماید و اعاده بر او لازم نیست، ولی اگر (از خواب) برخیزد و بخورد و بیاشامد و بعد از آن به فجر بنگرد و ببیند که طلوع کرده است بایستی روزه اش را به پایان برساند و روزی دیگر قضای آن را به جا آورد؛ زیرا او پیش از نگریستن خورده است. پس بر اوست که روزه را اعاده کند.

193- کی فجر باز می شود؟ و کی خوردن و آشامیدن حرام می گردد

1- الشیخ الکلینی، بإسناده عَنْ عَلِیِّ بْنِ عَطِیَّهَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: الْفَجْرُ هُوَ الَّذِی إِذَا رَأَیْتَهُ مُعْتَرِضاً کَأَنَّهُ بَیَاضُ سُورَی. (2)

مرحوم شیخ کلینی، با سند خویش از علی بن عطیه روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: فجر هنگامی است که فجر صادق را ببینی که پهناور و بسان سفیدی منطقه (نهر) سورا است.

2- الشیخ الکلینی، بإسناده عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه فَقُلْتُ مَتَی یَحْرُمُ الطَّعَامُ وَ الشَّرَابُ عَلَی الصَّائِمِ وَ تَحِلُّ الصَّلَاهُ صَلَاهُ الْفَجْرِ فَقَالَ إِذَا اعْتَرَضَ الْفَجْرُ وَ کَانَ کَالْقُبْطِیَّهِ الْبَیْضَاءِ فَثَمَّ یَحْرُمُ الطَّعَامُ وَ یَحِلُّ الصِّیَامُ وَ تَحِلُّ الصَّلَاهُ صَلَاهُ الْفَجْرِ.(3)

مرحوم شیخ کلینی، با سند خویش از ابوبصیر روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه پرسیدم: کی به روزه دار خوردن و آشامیدن حرام می شود و نماز صبح جایز می گردد؟