بیان احکام با کلام ائمه علیهم السلام : گزیده کتاب کافی و اصول دیگر صفحه 82

ص: 83

و هنگام نماز به این طرف و آن طرف نگاه نکن و روی نگران و با انگشتانت و دست هایت بازی مکن و آنها را بی جهت حرکت مده، و آب دهان به راست و چپ خود و نه برابر خود مینداز.

توضیح: از آنجایی که کتاب حریز، کتابیست معتمد و صحیح، عمل نمودن به آن کتاب بدون شک درست است. اما اینکه جناب حماد بخاطر عملکرد خویش توسط حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه مورد سرزنش قرار گرفته، ظاهراً جناب حماد واجبات نماز را به جا آورده باشد و به سبب ترک مستحبات حضرت او را تادیب فرموده باشند. و می توان گفت که از قرائن و شواهد در گفتار حضرت هویداست که مذمت های حضرت مخاطبش جناب حماد نبوده بلکه کسانی بوده که در آنجا حضور داشته اند، و ممکن است این مذمت مخاطبش مخالفین بوده باشند؛ زیرا آنان اگر هفتاد یا هشتاد سال بلکه تا آخر عمر خویش نمازی را که از غیر اهل بیت صلوات الله علیهم اخذ کرده و می خوانند مورد قبول خداوند متعال نخواهد بود.

102- تعلیم نماز توسط امام صادق صلوات الله علیه

1- الشیخ الصدوق، قال: وَ قَالَ الصَّادِقُ صلوات الله علیه إِذَا قُمْتَ إِلَی الصَّلَاهِ فَقُلِ اللَّهُمَّ إِنِّی أُقَدِّمُ إِلَیْکَ مُحَمَّداً بَیْنَ یَدَیْ حَاجَتِی وَ أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِهِ فَاجْعَلْنِی بِهِ وَجِیهاً فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ وَ اجْعَلْ صَلَاتِی بِهِ مَقْبُولَهً وَ ذَنْبِی بِهِ مَغْفُوراً وَ دُعَائِی بِهِ مُسْتَجَاباً إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ فَإِذَا قُمْتَ إِلَی الصَّلَاهِ فَلَا تَأْتِ بِهَا شِبَعاً وَ لَا مُتَکَاسِلًا وَ لَا مُتَنَاعِساً وَ لَا مُسْتَعْجِلًا وَ لَکِنْ عَلَی سُکُونٍ وَ وَقَارٍ فَإِذَا دَخَلْتَ فِی صَلَاتِکَ فَعَلَیْکَ بِالتَّخَشُّعِ وَ الْإِقْبَالِ عَلَی صَلَاتِکَ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ وَ یَقُولُ وَ إِنَّها لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ وَ اسْتَقْبِلِ الْقِبْلَهَ بِوَجْهِکَ وَ لَا تُقَلِّبْ وَجْهَکَ عَنِ الْقِبْلَهِ فَتُفْسِدَ صَلَاتَکَ وَ قُمْ مُنْتَصِباً فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله قَالَ مَنْ لَمْ یُقِمْ صُلْبَهُ فَلَا صَلَاهَ لَهُ وَ اخْشَعْ بِبَصَرِکَ وَ لَا تَرْفَعْهُ إِلَی السَّمَاءِ وَ لْیَکُنْ نَظَرُکَ إِلَی مَوْضِعِ سُجُودِکَ وَ اشْغَلْ قَلْبَکَ بِصَلَاتِکَ فَإِنَّهُ لَا یُقْبَلُ مِنْ صَلَاتِکَ إِلَّا مَا أَقْبَلْتَ عَلَیْهِ مِنْهَا بِقَلْبِکَ حَتَّی أَنَّهُ رُبَّمَا قُبِلَ مِنْ صَلَاهِ الْعَبْدِ رُبُعُهَا أَوْ ثُلُثُهَا أَوْ نِصْفُهَا وَ لَکِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یُتِمُّهَا لِلْمُؤْمِنِینَ بِالنَّوَافِلِ وَ لْیَکُنْ قِیَامُکَ فِی الصَّلَاهِ قِیَامَ الْعَبْدِ الذَّلِیلِ بَیْنَ یَدَیِ الْمَلِکِ الجَلیل، وَ اعْلَمْ أَنَّکَ بَیْنَ یَدَیْ مَنْ یَرَاکَ وَ لَا تَرَاهُ وَ صَلِّ صَلَاهَ مُوَدِّعٍ کَأَنَّکَ لَا تُصَلِّی بَعْدَهَا أَبَداً وَ لَا تَعْبَثْ بِلِحْیَتِکَ وَ لَا بِرَأْسِکَ وَ لَا بِیَدَیْکَ وَ لَا تُفَرْقِعْ أَصَابِعَکَ وَ لَا تُقَدِّمْ رِجْلًا عَلَی رِجْلٍ وَ زَاوِجْ بَیْنَ قَدَمَیْکَ وَ اجْعَلْ بَیْنَهُمَا قَدْرَ ثَلَاثِ أَصَابِعَ