امر به معروف و نهی از منکر : برگرفته از کتاب ارزشمند فقه الصادق آیت الله العظمی سید صادق روحانی صفحه 142

ص:147

1- . جواهر الکلام، ج 21، ص 379؛ نک: مختلف الشیعه، ج 4، ص 460.
2- . التنقیح الرائع، ج 1، ص 594.
3- . این نصوص در چند صفحه ی پیش گذشت.

مرتبه پیشین نیست. عین این وجه در رعایت ترتیب بین مراتب مرتبه سوم - انکار با دست - بیان شده است.

امّا دو مرتبه ی اوّل، وجهی بر لزوم رعایت ترتیب بین آن ها نمی بینم، به خصوص که اذیت برخی مراتبِ مرتبه ی اوّل نسبت به برخی اشخاص از اذیت مرتبه ی دوم بیش تر است؛ به عنوان مثال، کناره گیری و ترک مجالست برای عدّه ای از برخی سخنان، سخت تر است. بنابراین، قول به تخییر میان دو مرتبه ی اوّل بلکه جمع بین آن دو در برخی موارد، و ترتیب بین آن دو و بین مرتبه سوم، البته با رعایت ایسر فالایسر، در همه مراتب قوی تر است. این مطلب از جمع میان حقوق، و از آیه ی کریمه ی: فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا فَإِن بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَی الْأُخْرَی فَقَاتِلُوا الَّتِی تَبْغِی حَتَّی تَفِیءَ إِلَی أَمْرِ اللَّهِ(1) به اعتبار تقدیم مصلحت به دست می آید؛ هم چنین شاید از آیه ی شریفه ی: ادْعُ إِلِی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَالْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِی أَحْسَنُ(2) ، و عملکرد ائمّه ی معصومین (علیهم السلام) و ماجرای امر به معروف حسنین (علیهم السلام) در نحوه ی وضو(3) این مطلب به دست آید.

مسأله پنجم: زخم زدن و کشتن بدون اجازه ی امام

اشاره

اگر امر به معروف و نهی از منکر به زخم زدن یا کشتن نیاز