امر به معروف و نهی از منکر : برگرفته از کتاب ارزشمند فقه الصادق آیت الله العظمی سید صادق روحانی صفحه 41
- اشاره 1
- اشاره 10
- دلیل اوّل: عقل 11
- اشاره 11
- توضیح جمله ی شرطیه 12
- 1) آیات ایجابی 15
- دلیل دوم: کتاب (آیات قرآن کریم) 15
- 2) آیات معارض 34
- دلیل سوم: سنّت 41
- دلیل چهارم: اجماع 66
- اشاره 68
- مسأله دوم: اقسام امر به معرف و نهی از منکر 72
- 1) امر به معروف و نهی از منکر، واجب عینی یا کفایی ؟ 72
- 2) امر به معروف و نهی از منکر، اجتماعی و فردی ؟ 76
- مسأله سوم: بررسی شرایط امر به معروف و نهی از منکر 84
- اشاره 84
- 1) شناخت معروف و منکر 85
- 2) شناخت مأمور و منهی از معروف و منکر 89
- 3) احتمال تأثیر در امر به معروف و نهی از منکر 93
- 4) اصرار و پافشاری بر انجام کار 104
- اشاره 107
- 5) ایمنی از ضرر 107
- فروعات شرط ایمنی از ضرر 117
- 6) اجتناب آمر و ناهی از محرّمات 120
- 7) مکلّف بودن آمر، ناهی، مأمور و منهی 127
- اشاره 129
- الف) انکار به قلب 129
- ب) انکار به زبان 134
- ج) انکار با دست 135
- اشاره 135
- ترتیب بین مراتب سه گانه 139
- اشاره 142
- مسأله پنجم: زخم زدن و کشتن بدون اجازه ی امام 142
- فروعات مسأله چهارم و پنجم 149
- اشاره 156
- دوم: مزاحمت مجتهدان نسبت به یکدیگر 168
- اشاره 171
- ادلّه ی جواز 172
- ادلّه ی عدم جواز 176
- چهارم: امر به معروف و نهی منکرِ خانواده 178
- پنجم: اخذ اجرت در امر به معروف 181
- ششم: وظیفه ی مصلِح در قبال جامعه 185
- تألیفات 188
ص:46
1- توبه (9):5.
2- یونس (10):108.
بنابراین، آیه دلالت دارد وظیفه ی پیامبر (صلی الله علیه و آله) سلب اختیار و اجبارِ مردم برای ایمان به خدا نیست؛ بلکه وظیفه ی او هدایت به حقّ و امر به معروف و نهی از منکر است. علاوه بر آن، این آیه از آیات سوره ی یونس است که سوره ای مکّی است؛ لذا، هرچه درباره ی آیه ی پیشین گفتیم، درباره ی این آیه هم صادق است.
با توجّه به نکات فوق، روشن می شود: سایر آیاتی هم که آنها را دالّ بر عدم وجوب پنداشته اند، بر عدم وجوب دلالت نمی کنند. نتیجه آن که تردیدی در وجوب امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه قرآن کریم وجود ندارد.
دلیل سوم: سنّت
روایاتی که بر وجوب امر به معروف و نهی از منکر دلالت دارند، متواتر بوده و در این مختصر نمی توان همه ی آن ها را بیان کرد. به همین دلیل، تنها روایاتی را نقل خواهیم کرد که در آن ها به علّت وجوب، و مفاسدِ مترتّب بر ترک این فریضه ی عظیم اشاره شده است.
1) پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرماید: «إِذَا أُمَّتِی تَوَاکَلَتِ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْی عَنِ الْمُنْکَرِ فَلْتَأْذَنْ بِوِقَاعٍ مِنَ اللَّهِ»(1) ؛
«هرگاه پیروان من امر به معروف و نهی از منکر را به یکدیگر واگذار کنند، بدانند که در جنگ با خدای بزرگ هستند».