امر به معروف و نهی از منکر : برگرفته از کتاب ارزشمند فقه الصادق آیت الله العظمی سید صادق روحانی صفحه 66
- اشاره 1
- اشاره 10
- اشاره 11
- دلیل اوّل: عقل 11
- توضیح جمله ی شرطیه 12
- دلیل دوم: کتاب (آیات قرآن کریم) 15
- 1) آیات ایجابی 15
- 2) آیات معارض 34
- دلیل سوم: سنّت 41
- دلیل چهارم: اجماع 66
- اشاره 68
- 1) امر به معروف و نهی از منکر، واجب عینی یا کفایی ؟ 72
- مسأله دوم: اقسام امر به معرف و نهی از منکر 72
- 2) امر به معروف و نهی از منکر، اجتماعی و فردی ؟ 76
- مسأله سوم: بررسی شرایط امر به معروف و نهی از منکر 84
- اشاره 84
- 1) شناخت معروف و منکر 85
- 2) شناخت مأمور و منهی از معروف و منکر 89
- 3) احتمال تأثیر در امر به معروف و نهی از منکر 93
- 4) اصرار و پافشاری بر انجام کار 104
- اشاره 107
- 5) ایمنی از ضرر 107
- فروعات شرط ایمنی از ضرر 117
- 6) اجتناب آمر و ناهی از محرّمات 120
- 7) مکلّف بودن آمر، ناهی، مأمور و منهی 127
- اشاره 129
- الف) انکار به قلب 129
- ب) انکار به زبان 134
- اشاره 135
- ج) انکار با دست 135
- ترتیب بین مراتب سه گانه 139
- مسأله پنجم: زخم زدن و کشتن بدون اجازه ی امام 142
- اشاره 142
- فروعات مسأله چهارم و پنجم 149
- اشاره 156
- دوم: مزاحمت مجتهدان نسبت به یکدیگر 168
- اشاره 171
- ادلّه ی جواز 172
- ادلّه ی عدم جواز 176
- چهارم: امر به معروف و نهی منکرِ خانواده 178
- پنجم: اخذ اجرت در امر به معروف 181
- ششم: وظیفه ی مصلِح در قبال جامعه 185
- تألیفات 188
ص:71
1- . اصول کافی، ج 5، ص 59، ح 11؛ وسائل الشیعه، ج 16، ص 124، ح 21146؛
2- . «و در حقیقت تو به نیکو خلقی عظیم آراسته ای»؛ قلم (68):4.
3- . «این (مسأله ی حیات و موت کار طبیعت و خوی جهان و) سرنوشت همه ی پیشینیان است»؛ شعرا (26):137.
4- . مفردات غریب القرآن، ص 158.
5- . «امر به معروف و نهی از منکر دو مخلوق الاهی هستند، نه اجلی را نزدیک می کنند و نه رزقی را کم می کنند»؛ نهج البلاغه، ص 219، خطبه ها، خطبه 156.
نسبت به آن ها سستی ورزد، درباره ی خداوند سستی ورزیده است.
روایات فراوان دیگری نیز وجود دارد که با توجّه به مضامین خاص دستورات آن در زمینه ی امر به معروف و نهی از منکر و بیان منافع و مصالحِ انجام آن ها و مفاسد ترکِ آن ها بر جامعه بشری، به بخش های مختلف تقسیم می شوند و این روایات در هر کدام از این مضامین، بیش از حدّ تواتر است. بنابراین، به آن دسته از روایات جَعلی، یا ضعیف السند و یا مجهول که ظاهرشان وجوب این فریضه را نمی رسانند، توجّه و عمل نمی شود.
نتیجه: وجوب امر به معروف و نهی از منکر از ضروریات دین است؛ و اگر جزء ضروریات ادیان نبود، به بیان دلیل برای آن نیازی نداشتیم.
برای روشن شدن تمام جوانب بحث بررسی مسائلی که با فریضه امر به معروف و نهی از منکر ارتباط دارند، ضروری است.
در ادامه این مسائل را مورد تدقیق و بررسی قرار می دهیم:
دلیل چهارم: اجماع
فقها بر وجوب امر به معروف و نهی از منکر اجماع دارند به هر دو نوع آن؛ هم اجماع مُحصّل و هم اجمال منقول.
برای روشن شدن تمام جوانب این بحث، بررسی مسائلی که با فریضه امر به معروف و نهی از منکر ارتباط دارند، ضروری است. در فصل دوم این مسائل را مورد بحث و تدقیق قرار می دهیم.