امر به معروف و نهی از منکر : برگرفته از کتاب ارزشمند فقه الصادق آیت الله العظمی سید صادق روحانی صفحه 72
- اشاره 1
- اشاره 10
- دلیل اوّل: عقل 11
- اشاره 11
- توضیح جمله ی شرطیه 12
- 1) آیات ایجابی 15
- دلیل دوم: کتاب (آیات قرآن کریم) 15
- 2) آیات معارض 34
- دلیل سوم: سنّت 41
- دلیل چهارم: اجماع 66
- اشاره 68
- مسأله دوم: اقسام امر به معرف و نهی از منکر 72
- 1) امر به معروف و نهی از منکر، واجب عینی یا کفایی ؟ 72
- 2) امر به معروف و نهی از منکر، اجتماعی و فردی ؟ 76
- مسأله سوم: بررسی شرایط امر به معروف و نهی از منکر 84
- اشاره 84
- 1) شناخت معروف و منکر 85
- 2) شناخت مأمور و منهی از معروف و منکر 89
- 3) احتمال تأثیر در امر به معروف و نهی از منکر 93
- 4) اصرار و پافشاری بر انجام کار 104
- اشاره 107
- 5) ایمنی از ضرر 107
- فروعات شرط ایمنی از ضرر 117
- 6) اجتناب آمر و ناهی از محرّمات 120
- 7) مکلّف بودن آمر، ناهی، مأمور و منهی 127
- اشاره 129
- الف) انکار به قلب 129
- ب) انکار به زبان 134
- ج) انکار با دست 135
- اشاره 135
- ترتیب بین مراتب سه گانه 139
- مسأله پنجم: زخم زدن و کشتن بدون اجازه ی امام 142
- اشاره 142
- فروعات مسأله چهارم و پنجم 149
- اشاره 156
- دوم: مزاحمت مجتهدان نسبت به یکدیگر 168
- اشاره 171
- ادلّه ی جواز 172
- ادلّه ی عدم جواز 176
- چهارم: امر به معروف و نهی منکرِ خانواده 178
- پنجم: اخذ اجرت در امر به معروف 181
- ششم: وظیفه ی مصلِح در قبال جامعه 185
- تألیفات 188
ص:77
1- . وسائل الشیعه، ج 16، ص 124، ح 21145.
و یا به خیری راهنمایی یا اشاره کند، (در اجر آن) شریک است»(1) ؛ و ج) «لا یتَکلَّمُ الرَّجُلُ بِکلَمَهِ حَقٍّ یؤخَذُ بِهَا إِلا کانَ لَهُ مِثلُ أَجرِ مَن أَخَذَ بِهَا؛ مردی که سخن حقّی را بگوید و دیگران به آن عمل کنند، برای او همانند پاداش کسانی است که به آن سخن عمل کرده اند»(2) ؛ و موارد دیگری که در زمینه ی ترغیب امر به خیر و ستایش امر به معروف آمده است. بنابراین، این ادلّه بر اراده ی مطلق رجحان حمل می شود و وجوب امر به واجب از ادلّه ی دیگری به دست می آید.
با توجّه به این مطلب، اگر گفته شود منکر بر دو قسم محظور و مکروه است؛ لذا، نهی از قسم اوّل واجب، و از قسم دوّم مستحب است - همان طور که از ابن حمزه(3) ، و ابی الصلاح(4) و علاّمه در المختلف(5) آمده است - مطلب بعیدی نخواهد بود.
مسأله دوم: اقسام امر به معرف و نهی از منکر
1) امر به معروف و نهی از منکر، واجب عینی یا کفایی ؟
آیا وجوب امر به معروف و نهی از منکر آن طور که مرحوم