امر به معروف و نهی از منکر : برگرفته از کتاب ارزشمند فقه الصادق آیت الله العظمی سید صادق روحانی صفحه 84

ص:89

فریضه و تهیه ی اسباب آن انتخاب کنند، آن چنان که هر کدام از آنان در تحقّق و سعادت این کار عزم و عمل پیشه کرده و تا آن جا که می تواند مسیر را تحت نظر داشته باشد تا اگر خطا و انحرافی دید، ایشان را به راه صواب برگرداند.

به همین دلیل روایات به عالمِ غیرِعاملِ به وظیفه، هشدار داده اند؛ تا آن جا که علمای درباری که در قبال بیان حق و دعوت به خیر سکوت پیشه می کنند را آفت دین برشمرده اند.

مسأله سوم: بررسی شرایط امر به معروف و نهی از منکر

اشاره

امر به معروف و نهی از منکر شروطی دارد که طی دو عنوان بدان خواهیم پرداخت:

1 - تعداد شروط؛ که مشهور بین اصحاب چهار شرط است:

الف) شناخت معروف و منکر؛

ب) احتمال تأثیر؛

ج) اصرار و استمرار از سوی فاعل؛

د) عدم ترتّب مفسده بر انکار آن.

برخی علما عدالت و اجتناب آمر و ناهی از محرّمات، و برخی دیگر، امور دیگری را نیز بدان افزوده و معتبر دانسته اند که در مباحث آتی خواهد آمد.

2 - شرط وجوب یا شرط واجب بودنِ شروط؛

تفاوت این دو با هم آن است که در شرط وجوب - مانند استطاعت برای حجّ - فعلیت وجوب بر تحقّق خارجی آن شرط متوقّف است، آن چنان که تحصیل آن پیش از تحقّق شرط