احکام شرعی دین و قرض ویژه استادان پاسخ گویی به سؤالات شرعی صفحه 17

ص: 26

اگر طلبکار غایب باشد و رساندن بدهی به او ممکن نباشد و بدهکار بخواهد ذمه اش را فارغ کند، در صورت بودن حاکم، بدهی را به او می رساند؛ ولی در چنین فرضی اینکه قبول بر حاکم واجب باشد، معلوم نیست و در آن اشکال است. (آیت الله صافی: اگر حاکم مبسوط الید باشد، قبول واجب است.) اگر حاکم یافت نشود، در ذمه اش باقی می ماند تا آن را به طلبکار یا به کسی برساند که در جایگاه اوست. (حضرت امام و آیات عظام سیستانی و صافی)

3. دسترسی نداشتن به طلبکار و ناامیدی از پیداکردن او

کسی که به طلبکار خود دسترسی ندارد، چنانچه امید نداشته باشد که او را پیدا کند، چه وظیفه ای دارد؟(1)

باید با اجازۀ حاکم شرع طلب او را به فقیر بدهد. شرط نیست که فقیر غیرسیّد باشد (آیت الله شبیری: و احتیاط مستحب آن است که دو امر را رعایت کند: یکی اینکه صدقه را از طرف صاحب مال بدهد و دیگر اینکه اگر طلبکار هاشمی نیست، طلب او را به هاشمی ندهد.)(2) (حضرت امام و آیت الله شبیری)چنانچه امید نداشته باشد که در آینده او یا وارثش را پیدا کند، باید طلب او را از طرف صاحبش به فقیر بدهد و بنا بر احتیاط واجب، از حاکم شرع در این کار اجازه بگیرد؛ ولی اگر امیدوار باشد که او یا وارثش را پیدا کند، باید منتظر بماند و او را جست وجو کند. چنانچه وی را نیابد، باید