زندگینامه، رساله توضیح المسائل و مناسک حج آیت الله شیخ محمدتقی بهجت صفحه 1028

قبلًا حج ِ واجب خود را به جا آورده اند، حج آنها «حج مستحبی» است و اختیار حج تمتّع افضل است.

ج «حج نیابی»: افرادی که حج را برای شخص دیگری انجام می دهند، خواه اجیر شده باشند یا به نحو تبرّع باشد حج آنها «حج ّ نیابی» است خواه از زنده باشد یا مرده، به جهت وصیّت باشد یا استقرار حج بر میّت اگر چه وصیت نکرده، در حج مستحبی باشد یا واجب، و دارای شرایط و ضوابط خاصی است که إن شاء اللّه ذکر خواهد شد.

د حجّی که به وسیله نذر یا عهد یا قَسَم، بر کسی واجب شده باشد.

ه کسی که حج خود را و لو مستحبی یا نیابی بوده، افساد نموده باشد، باید پس از اتمام حج در این سال در سال بعد هم حج به جا آورد.

تذکّر 1 موارد پنج گانه ای که برای حج ذکر شد، از نظر اصل اعمال یکسان می باشند، و از جهت بعضی شرایط خاص، اختلافاتی دارند که در جای مناسب ذکر می شود.

2 حج ِ واجب، منوط به دارا بودن شرایطی است ولی حج مستحبی شرط خاصی ندارد غیر از آن که نباید بر عهده شخص، حَجّه الاسلام باشد.

فصل دوم شرایط واجب شدن حج ّ تمتّع

چنانچه اشاره شد باید شرایط خاصی فراهم شود تا «حَجّه الاسلام» بر شخصی واجب شود، این شرایط عبارتند از:

اول و دوم «بلوغ» و «عقل»سوّم این که «مستطیع» باشد؛ و معنای مستطیع بودن، توانایی بر تمامی امور ذیل است:

1 «توانایی مالی برای سفر به حج یا توانایی بذلی» یعنی هزینه سفر و وسیله نقلیّه برایش فراهم باشد.

2 «توانایی مالی در اداره زندگی تا بازگشت از حج».

3