زندگینامه، رساله توضیح المسائل و مناسک حج آیت الله شیخ محمدتقی بهجت صفحه 377

گوش می دهد و یا بعد از گوش دادن بفهمد آیه سجده بوده است. و اما اگر قرائت کننده طفل غیرممیز باشد و یا از شخص خواب بشنود سجده واجب نمی شود و همچنین است اگر شنونده کلمات و حروف را تشخیص ندهد و فقط همهمه ای بشنود.

«181» در سجده واجب قرآن باید نیت سجده کردن را داشته باشد و مکان هم مباح باشد و طوری باشد که اگر مردم دیدند، بگویند سجده کرد، ولی سایر شرایطی که در سجده نماز معتبر است لازم نیست مانند پوشانیدن عورت و پاک بودن مُهر یا چیزی که بر آن سجده می کنند و بلندتر نبودن محل سجده از محل پا و گذاشتن دست ها و زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا بر زمین و مانند اینها، اگر چه رعایت این امور مورد احتیاط است.

«182» هرگاه در سجده واجب قرآن پیشانی را به قصد سجده به زمین بگذارد، اگر چه ذکر نگوید کافی است، و گفتن ذکر مستحب است، و بهتر است بگوید:

«لاإلهَ الّا اللَّهُ حَقّاً حَقّاً لاالهَ الّااللَّهُ ایماناً وَ تَصْدیقاً لاالهَ الّا اللَّهُ عُبودِیّهً وَ رِقّاً سَجَدْتُ لَکَ یا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً لامُسْتَنکِفاً وَ لامُسْتَکْبِراً بَلْ انَا عَبْدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائِفٌ مُسْتَجیر».

تشهّد

«183» در رکعت دوم تمام نمازهای واجب و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا باید انسان بعد از سجده دوم بنشیند و در حال آرام بودن بدن تشهّد بخواند، و ذکر تشهد بنا بر احتیاط عبارت است از: