زندگینامه، رساله توضیح المسائل و مناسک حج آیت الله شیخ ناصر مکارم شیرازی صفحه 763

است.

استفتائات احرام حجّ تمتّع

سؤال 971 فاصله برخی از محلّه های جدید الاحداث مکّه تا مسجد الحرام شاید بیش از هیجده کیلومتر است، و عرفاً از توابع مکّه محسوب می شود، ولی ظاهراً جزء مکّه نیست، چرا که تابلوهای راهنمایی با فلش جهت مکّه را مشخّص نموده است. با توجّه به این مطلب، احرام بستن از محلّه های مذکور چه حکمی دارد؟

جواب: اگر از محلّه های مکّه محسوب شود احرام بستن از آن مانعی ندارد؛ ولی چنانچه عرفاً از محلّه های آن نیست، یا مشکوک است، کفایت نمی کند.

سؤال 972 اشخاص معذور که می توانند اعمال مکّه را قبل از وقوفین (وقوف به عرفات و مشعر) انجام دهند، چنانچه از روی ناآگاهی به احکام شرعی اعمال مکّه را بدون احرام انجام دهند چه حکمی دارد؟

جواب: بنابر احتیاط واجب کفایت نمی کند، و باید آن اعمال را دوباره پس از احرام حج، قبل از وقوفین، یا بعد از انجام اعمال منی بجا آورند.

سؤال 973 اگر شخصی در عرفات یا منی متوجّه شود که به هنگام احرام حج تلبیه نگفته، تکلیف او چیست؟

جواب: در صورت امکان باید به مکّه بازگردد و دوباره محرم شود، و تلبیه بگوید و بقیّه اعمال را انجام دهد، و اگر ممکن نیست همانجا قصد احرام کند و «لبّیک» بگوید، و اگر بعد از تقصیر یا حلق یادش بیاید، اعمالش صحیح است و نیازی به احرام و لبّیک نیست.

2 وقوف در عرفات

مسأله 974 دوّمین واجب از واجبات حج، وقوف به عرفات است. عرفات بیابانی است در حدود بیست کیلومتری مکّه، که امروز به صورت نیمه مشجّر در آمده، و واجب است حجّاج از ظهر