زندگینامه، رساله توضیح المسائل و مناسک حج آیت الله شیخ حسین نوری همدانی (دام ظله) صفحه 43

میرزای شیرازی نیز، این درس را از استاد خود فرا گرفتند. شیخ فضل اللَّه نوری، یکی از شاگردان میرزای شیرازی، در سال 2131 قمری وفات کرد و شیخ فضل اللَّه در سال 6231 در نتیجه مبارزات ضد اسلام، بدار زده شد. سید عبد اللَّه بهبهانی، که از رهبران مشروطیت بود. از شاگردان مرحوم میرزا بود در سال 8231 وفات کردند. سید محمد طباطبایی، یکی دیگر از رهبران مشروطیت، او هم از شاگردان مرحوم میرزا بود که در سال 1431 در گذشت. آخوند خراسانی، که طرفدار مشروطیت بود. از شاگردان میرزای شیرازی است. وفات ایشان، 6231 است. میرزا محمد تقی شیرازی نیز، که علیه استعمار در عراق مبارزه کرد، از شاگردان ایشان بود که در سال 8331 درگذشت، از اینجا معلوم می شود که استاد وقتی مبارز باشد. در شاگردان چقدر اثر می گذارد. امام هم با یک واسطه. شاگرد میرزای شیرازی است؛ زیرا ایشان، شاگرد آقا شیخ عبد الکریم هستند و شیخ عبد الکریم هم شاگرد میرزای شیرازی است. بالاخره، عظمت کار حضرت امام، در این است که تحولی بر اساس جریانات زمان ایجاد کرد که روز بروز طنین اندازتر می گردد. هر عالمی که توانسته است با احتیاجات و جریانات زمان گام بردارد، منشأ خدمات بزرگتری گردیده است.

نمونه دیگری در رابطه با موضوع زمان، سه نفر از علماء بزرگ: سید حسن صدر، حاج شیخ آقا بزرگ تهرانی و محمد حسین کاشف الغطاء، بگونه ای دیگر به مقتضای زمان کار کردند؛ زیرا در آن تاریخ، جرجی زیدان، کتابی نوشته بود به نام «آداب اللغه الغربیه» که در آن، شیعه را طائفه ای کوچک شمرده بود و نوشته بود که: